Ternate language

rdf:langString Język ternate

rdf:langString Język ternate (indonez. bahasa Ternate) – język zachodniopapuaski używany w północnej części Moluków w Indonezji, na północ od obszaru języka tidore. Jest to główny język grupy etnicznej Ternate. Wraz z pozostałymi językami północnohalmaherskimi (peryferyjna grupa języków papuaskich) tworzy enklawę w obszarze zdominowanym przez rodzinę języków austronezyjskich. Jest rozpowszechniony w indonezyjskiej prowincji Moluki Północne, zwłaszcza na wyspach Ternate, Hiri, w grupie wysp Bacan, a także w niektórych zakątkach zachodniej Halmahery (m.in. miejscowości i regiony: Susupu, Jailolo, Ibu, Sidangoli). Według publikacji Ethnologue posługuje się nim 42 tys. ludzi, dla których jest językiem ojczystym, a przynajmniej 20 tys. osób zna go jako dodatkowy język. Historycznie był głównym językiem Sułtanatu Ternate, regionalnej potęgi politycznej. Pełnił funkcję lingua franca północnych Moluków. Współcześnie zastępują go w tej roli niespokrewnione języki i dialekty (o pochodzeniu austronezyjskim): malajski wyspy Ternate i indonezyjski. Uważa się, że jest zagrożony wymarciem, wśród młodszego pokolenia zanika jego znajomość na skutek daleko posuniętego wpływu powyższych języków. Na tle języków północnohalmaherskich wyróżnia się silnymi wpływami austronezyjskimi w zakresie gramatyki, wynikającymi z wielowiekowego kontaktu językowego. Z punktu widzenia typologii przypomina język malajski (szyk zdania SVO – podmiot orzeczenie dopełnienie, uproszczona fleksja). Wskutek oddziaływania z jego strony odmiana czasownika uległa uproszczeniu. Formy czasowników w języku ternate nie wyrażają dopełnienia, ale nadal informują o podmiocie. Zachował się charakterystyczny dla tej rodziny szyk konstrukcji dzierżawczych (określnik dzierżawczy zajmuje miejsce przed rzeczownikiem określanym). Występuje system klas rzeczowników. C.L. Voorhoeve (1988) sklasyfikował ternate i tidore jako dialekty jednego języka ternate-tidore. W innej pracy (1994) wyróżnił „język ternate” z dialektami ternate i tidore. Dość podobnie postąpili autorzy indonezyjskiej publikacji Peta Bahasa, zaliczając tidore do dialektów języka ternate.