St. Vitus Cathedral

rdf:langString Καθεδρικός Ναός Αγίου Βίτου (Πράγα)

rdf:langString Ο γοτθικός Καθεδρικός Ναός των Αγίων Βίτου, Βεγκεσλάου και Αδαλβέρτου (τσεχ. Katedrála svatého Víta, Václava a Vojtěcha) στην Πράγα αποτελεί το σημαντικότερο εθνικό μνημείο της Τσεχίας. Βρίσκεται σε δεσπόζουσα θέση μέσα στο ανακτορικό σύμπλεγμα κτηρίων στο λόφο του Χρατσάνι (Hradcany). Εδώ στέφονταν οι βασιλείς της Βοημίας, ενώ αποτελούσε και τόπο ταφής τους. Ο σημερινός Καθεδρικός Ναός του Αγίου Βίτου έχει οικοδομηθεί στο μέρος δύο προηγούμενων εκκλησιών της επισκοπής της Πράγας: μιας προρομανικής ροτόντας (περ. 925) που έκτισε ο Άγιος Βεντσέσλαος (τσεχικά Βάτσλαβ) και μιας βασιλικής ρομανικού ρυθμού, που ανεγέρθηκε το 1060 με εντολή του πρίγκιπα Σπίτιχνεβ (Spytihnev II). Ο θεμέλιος λίθος της σημερινής εκκλησίας, με χρυσόβουλο του , καθαγιάστηκε στις 21 Νοεμβρίου 1344 από τον Αρχιεπίσκοπο της Πράγας Έρνεστ Πάρντουμπιτσε (1297 - 1364) και τον αυτοκράτορα Ιωάννη του Οίκου του Λουξεμβούργου. Ο γιος του και διάδοχός του στο θρόνο (1316 - 1378), ο οποίος στέφτηκε βασιλιάς της Βοημίας και αυτοκράτορας της Αγίας Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας στη Ρώμη το 1355, έδωσε αποφασιστική πνοή στην ανέγερση του καθεδρικού ναού, εμπνεόμενος από τα πρότυπα των χωρών της Δυτικής Ευρώπης και ειδικότερα των γοτθικών καθεδρικών ναών της Γαλλίας. Οι εργασίες στον καθεδρικό ναό ξεκίνησαν από τον Γάλλο πρωτομάστορα Ματιέ του Αράς (Mathieu d' Arras), ο οποίος μετακλήθηκε το 1344 από τη γαλλική πόλη Αβινιόν, όπου εργαζόταν, στην Πράγα από τον Κάρολο Δ'. Ως το θάνατό του το 1352, ο Ματιέ του Αράς είχε ολοκληρώσει το περίστωο του ναού με τα πολυγωνικά παρεκκλήσια, ακολουθώντας το σχεδιασμό της ύστερης γοτθικής εκκλησιαστικής αρχιτεκτονικής της Γαλλίας (π.χ. Τουλούζ, Αμιένη, Ρουέν κ.ά.). Το 1356, ο Κάρολος Δ' εμπιστεύτηκε τη συνέχιση της οικοδόμησης του ναού στον 23χρονο τότε Γερμανό αρχιτέκτονα από τη Σουηβία (γεννημένο στην Κολωνία) Πέτερ Πάρλερ (Peter Parler). Ανάμεσα στα αρχιτεκτονικά επιτεύγματά του περιλαμβάνονται το σκευοφυλάκιο του ναού, το Παρεκκλήσιο του Αγίου Σιγισμούνδου και το κόσμημα του καθεδρικού ναού, το εντυπωσιακό Παρεκκλήσιο του Αγίου Βεντσέσλαου (1367). Στα επόμενα χρόνια, προστέθηκε η εξαίσια νότια πύλη με τον περίτεχνο θόλο (1362 - 67), που υποστηρίζεται εξωτερικά από πλούσια διακοσμημένα αντερείσματα, που θυμίζουν εκείνα του καθεδρικού ναού της Κολωνίας. Η είσοδος αυτή είναι γνωστή ως "Χρυσή Πύλη" (porta aurea), από την οποία εισέρχονταν στο ναό οι γαμήλιες και επικήδειες πομπές των βασιλέων της Βοημίας. Καλλιτέχνες από τη Βενετία έχουν φιλοτεχνήσει κατά το 14ο αιώνα το μωσαϊκό "Η Δευτέρα Παρουσία", που υπάρχει πάνω από τη Χρυσή Πύλη. Ο Πέτερ Πάρλερ, σε αντίθεση με τη μετακλασική γαλλική αρχιτεκτονική του Ματιέ του Αράς, αντιπροσώπευε, με πρωτότυπες λύσεις και νεωτεριστικά αρχιτεκτονικά στοιχεία, την ύστερη γοτθική αρχιτεκτονική των γερμανόφωνων χωρών της Κεντρικής Ευρώπης. Στη δεκαετία του 1370, ολοκλήρωσε το υπέροχο χοροστάσιο του ναού με το δικτυωτό θόλο του, που στηρίζεται σε ογκώδη τοξωτά αντερείσματα, άρχισε να κτίζει τον κυρίως ναό και τα πλάγια κλίτη, καθώς και τον κεντρικό πύργο του (περ. 1396). Ο Πάρλερ εργάστηκε στην οικοδόμηση του Καθεδρικού Ναού του Αγίου Βίτου μέχρι το θάνατό του το 1399. Ήταν επίσης ο κατασκευαστής της περίφημης Γέφυρας του Καρόλου στον ποταμό Μολδάβα (Vltava), η οποία αποτελεί σήμερα ορόσημο της τσεχικής πρωτεύουσας. Μετά το 1419, οι εργασίες στον καθεδρικό ναό επιβραδύνθηκαν σημαντικά, ενώ κατά τη διάρκεια της χουσιτικής επανάστασης ανυπολόγιστες καταστροφές και βανδαλισμοί έγιναν στην πλούσια επίπλωση και το διάκοσμό του ναού. Αναφέρεται ότι ο Γερμανός αυτοκράτορας Σιγισμούνδος, κατέλαβε το Κάστρο της Πράγας και στέφτηκε ο ίδιος βασιλιάς της Βοημίας στο Ναό του Αγίου Βίτου τον Ιούλιο του 1420, ενώ κατάσχεσε τον εκκλησιαστικό θησαυρό, με τον οποίο πλήρωσε τους μισθοφόρους του στρατού των Σταυροφόρων. Το 1485 ο βασιλιάς Βλαντίσλαβ Γιαγκέλο (1456 - 1516) μετέφερε τη βασιλική κατοικία από την Παλιά Πόλη στο Κάστρο της Πράγας και ξεκίνησε εργασίες αποκατάστασης του καθεδρικού ναού. Τότε άρχισε να κατασκευάζεται το περίφημο "Βασιλικό Ορατόριο", το οποίο ολοκληρώθηκε το 1493 από τον αρχιτέκτονα Μπένεντικτ Ριντ (Benedikt Ried, απεβ. 1534) και το οποίο διακοσμείται με τα οικόσημα του Βλαντίσλαβ Γιαγκέλο, βασιλιά της Βοημίας και Ουγγαρίας. Στο Παρεκκλήσιο του Αγίου Βεντσέσλαου (1367), το πιο ιερό μέρος και ένας από τους κυριότερους αρχιτεκτονικούς θησαυρούς του καθεδρικού ναού, βρίσκεται ο τάφος του Αγίου Βεντσέσλαου, ο οποίος έφερε τον Χριστιανισμό στη Βοημία και ο οποίος δολοφονήθηκε από τον αδελφό του. Στο Παρεκκλήσιο υπάρχει το άγαλμα του αγίου, από χρωματιστό ξύλο, φιλοτεχνημένο από τον Πάρλερ (1373), με φόντο γοτθικές τοιχογραφίες (1509) με σκηνές από τα και τη μυθική ζωή του Αγίου Βεντσέσλαου, που περιστοιχίζεται από αγγέλους. Το 1526, βασιλιάς της Βοημίας εκλέχτηκε ο Φερδινάνδος Α' της Αγίας Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας (απεβ. 1564), ο οποίος υπήρξε ο ιδρυτής της Δυναστείας των Αψβούργων στον τσεχικό θρόνο (μέχρι το 1918). Στα χρόνια της βασιλείας του γιου του, (1564 - 76), ο αρχιτέκτων Μπόνιφας Βόλμουτ (Boniface Wolmut) κατασκεύασε τη μανιεριστική στοά του εκκλησιαστικού οργάνου, που κατασκευάστηκε από τον καλλιτέχνη της Αναγέννησης Σεμπαστιάνο Σέρλιο. Το 1566, ο Μαξιμιλιανός έδωσε παραγγελία για την κατασκευή του "Βασιλικού Μαυσωλείου", ως μνημείου προς τιμήν των προκατόχων του Αψβούργων μοναρχών του τσεχικού θρόνου. Με κάποιες τροποποιήσεις στο αρχικό σχέδιο, το μαυσωλείο ολοκληρώθηκε επί βασιλείας του Ροδόλφου Β΄ το 1589. Σ΄αυτό υπάρχουν τα νεκρικά ομοιώματα του αυτοκράτορα Φερδινάρδου Α΄ των Αψβούργων, της συζύγου του Άννας Γιαγκέλο και του γιου του Μαξιμιλιανού Β΄. Ο Καθεδρικός Ναός του Αγίου Βίτου καθαγιάστηκε για δεύτερη φορά τον Φεβρουάριο του 1621. Ένα από τα πιο σπουδαία έργα της μπαρόκ εποχής, που διασώθηκε ανέπαφο μέχρι σήμερα, είναι ο βωμός από συμπαγές ασήμι του (πέθ. 1399), που καλύπτει τον τάφο του αγίου, φιλοτεχνημένος το 1736 από τον (Josef E. Fischer von Erlach). Ο Καθεδρικός Ναός του Αγίου Βίτου ολοκληρώθηκε κατά την εποχή που άνθησε το ρομαντικό κίνημα του 19ου αιώνα. Στα 1862 άρχισαν και πάλι οι εργασίες στο ναό από τον αρχιτέκτονα Γιόζεφ Κράνερ (Josef O. Kranner) με την αναστήλωση του μεσαιωνικού χοροστασίου. Στα επόμενα χρόνια, ολοκληρώθηκε το κεντρικό κλίτος, τα πλάγια κλίτη και τα παράπλευρα παρεκκλήσια, καθώς και η νεογοτθική δυτική πρόσοψη με τους πύργους της (1916) και την περίτεχνη κεντρική πύλη, με ανάγλυφα στο τύμπανό της που απεικονίζουν τη Σταύρωση και την Αποκαθήλωση του Χριστού, φιλοτεχνημένα μετά το Β' Παγκόσμιο Πόλεμο από τον Κάρελ Ντβόρακ (Karel Dvorak). Ο καθεδρικός ναός έχει εντυπωσιακά βιτρώ του 20ού αιώνα, ανάμεσα στα οποία ξεχωρίζει το έργο του Τσέχου ζωγράφου της Αρ νουβώ Άλφονς Μούχα (1860 - 1939), με θέμα τους Αποστόλους των Σλάβων από τη Θεσσαλονίκη "Αγίους Κύριλλο και Μεθόδιο" (1930). Τελικά, ο Καθεδρικός Ναός του Αγίου Βίτου ολοκληρώθηκε από αρχιτέκτονες και ζωγράφους του 19ου και 20ου αιώνα, 1.000 χρόνια μετά το θάνατο του Αγίου Βεντσέσλαου, και καθαγιάστηκε στις 28 Σεπτεμβρίου του 1929. Σήμερα φιλοξενεί τα κοσμήματα του Στέμματος.