Legislative Sejm (Second Polish Republic)

rdf:langString Sejm Ustawodawczy (1919–1922)

rdf:langString Sejm Ustawodawczy – jednoizbowy organ parlamentarny wybrany dla uchwalenia konstytucji (Konstytuanta) II Rzeczypospolitej. Pierwsze posiedzenie odbyło się 10 lutego 1919, zaś ostatnie 27 listopada 1922. 28 listopada 1918 w Warszawie został wydany „Dekret o wyborach do Sejmu Ustawodawczego”. Sejm został wyłoniony częściowo w drodze demokratycznych wyborów pięcioprzymiotnikowych (bezpośrednich, powszechnych, równych, tajnych i proporcjonalnych) 26 stycznia 1919 uzupełniony polskimi posłami parlamentów państw zaborczych. Stopniowo uzupełniany wyborami w poszczególnych dzielnicach do 1922. Na koniec kadencji liczył 442 posłów, z czego 364 wybrano w wyborach zarządzonych przez władze polskie, 20 w drodze uchwały o włączeniu w skład izby wybranych w drodze wyborów delegatów Sejmu Litwy Środkowej, 35 posłów posiadało mandaty z tytułu wyborów do parlamentów państw zaborczych (w tym 28 z izby poselskiej austriackiej Rady Państwa i 7 posłów niemieckiego Reichstagu), 6 posłów znalazło się w wyniku kompromisu wyborczego na Śląsku Cieszyńskim. Pierwsze posiedzenie odbyło się 10 lutego w budynku byłego Instytutu Aleksandryjsko-Maryjskiego Wychowania Panien przy ul. Wiejskiej. Obrady otworzył przemówieniem Naczelnik Państwa Józef Piłsudski, który nominował Marszałka seniora Ferdynanda Radziwiła. Marszałek senior powołał tymczasowych sekretarzy ks. Zygmunta Kaczyńskiego (ZLN) i Mieczysława Niedziałkowskiego (PPS). Na pierwszym posiedzeniu, przedstawiono Sejmowi 210 dekretów rządu do zatwierdzenia. Na drugim posiedzeniu Sejmu 14 lutego 1919 przyjęto przygotowany przez rząd „Tymczasowy regulamin obrad Sejmu Ustawodawczego Rzeczypospolitej Polskiej”. Regulamin ten z niewielkimi zmianami obowiązywał do lutego 1923. W okresie od 10 do 14 lutego 1919 obradom przewodził Marszałek Senior Ferdynand Radziwiłł, 14 lutego 1919 marszałkiem Sejmu wybrano Wojciecha Trąmpczyńskiego, zaś wicemarszałkami: Jakuba Bojko z PSL Piast, Andrzeja Maja z ZSLN, Jędrzeja Moraczewskiego z PPS, Stanisława Osieckiego z PSL Wyzwolenie, Józefa Ostachowskiego z PZL. 20 lutego 1919 Sejm przyjął przez aklamację uchwałę o powierzeniu Józefowi Piłsudskiemu dalszego sprawowania urzędu Naczelnika Państwa) nazywaną „Małą Konstytucją”. Do ważniejszych ustaw uchwalonych przez ten Sejm należą: Mała Konstytucja, Konstytucja marcowa z 17 marca 1921 oraz Statut Organiczny Województwa Śląskiego i szeroki pakiet ustaw socjalnych. W 1920 Sejm powołał nadzwyczajny i tymczasowy organ parlamentarno-rządowy Radę Obrony Państwa, w skład którego wchodziło 10 przedstawicieli Sejmu. Sejm Ustawodawczy funkcjonował do momentu ukonstytuowania się wybranego na mocy konstytucji Sejmu i Senatu, co nastąpiło 1 grudnia 1922 (wybór marszałków obu izb). Sejm ten odbył 342 posiedzenia plenarne, uchwalając 571 ustaw, w tym 166 dotyczących aparatu państwowego i wymiaru sprawiedliwości oraz 181 ustaw skarbowych.