Dutch East Indies

rdf:langString Nederlands-Indië

rdf:langString Nederlands-Indië (Maleis: Hindia-Belanda, oude spelling: Nederlandsch-Indië, ook bekend als Nederlands Oost-Indië, of informeel als de Oost of Indië) was vanaf 1816 de officieel gebruikte benaming voor alle in de Indische Archipel door de Nederlandse staat gekoloniseerde gebieden die in de jaren twintig van de twintigste eeuw de omvang kregen van het huidige Indonesië. De Nederlandse aanwezigheid begon aan het einde van de 16e eeuw, kort voor de oprichting van de Vereenigde Oostindische Compagnie (VOC). Er werden door de VOC voornamelijk handelsposten opgericht, vooral in de Molukken en op Java. In de eeuwen hierna werd de aanwezigheid versterkt en vonden er vele koloniale oorlogen en militaire acties plaats, die honderdduizenden mensen het leven hebben gekost. In de 18e eeuw kreeg de VOC een handelsmonopolie in de Indische archipel, waarna de aanwezigheid van Nederland steeds prominenter werd. Na het faillissement en de nationalisatie van de VOC in 1798 ging de kolonie over op de toenmalige Bataafse Republiek. Nederland kreeg in de 19e en 20e eeuw meer politieke en economische macht in de Indische archipel, en de kolonie veranderde in een . Pas in deze tijd ontstond de kolonie Nederlands-Indië als een aaneengesloten gebied onder Nederlands bestuur. De export van goederen zoals koffie, suiker en tabak leverde Nederland veel geld op. Dit ging vaak gepaard met uitbuiting van de oorspronkelijke bevolking, bijvoorbeeld door middel van het cultuurstelsel, dat rond 1850 goed was voor een derde van de Nederlandse staatsinkomsten. Plaatselijke vorsten verloren macht en veel landeigenaren moesten hun land afstaan. De toename van de Nederlandse invloed leidde tot politieke en religieuze wrevel met de lokale machthebbers op Java, die onder Diponegoro in opstand kwamen. Tijdens de Java-oorlog (1825-1830) werd deze opstand neergeslagen. Omdat het bewind van de VOC aan de Nederlandse regering werd overgedragen, verschoven de doelstellingen van de machthebbers. Nog steeds was de exploratie belangrijk, maar in de 19e eeuw werd het beleid ook gericht op het verbeteren van het bestuur en de voorzieningen in de kolonie. Voorbeelden zijn de stichting van onderwijsinstellingen en ziekenhuizen. Er ontstond met name in de grotere steden en op Java een kleine bovenklasse van hoger opgeleide Indiërs. Onder deze groep groeide het bewustzijn van een eigen identiteit en daarmee de roep om zelfbestuur. Ondanks pogingen van de Nederlanders om de bevolking tevreden te houden ontstond er vanaf het einde van de 19e eeuw een groeiende onafhankelijkheidsbeweging. Na de Japanse bezetting tijdens de Tweede Wereldoorlog werd de Indonesische onafhankelijkheid uitgeroepen op 17 augustus 1945. Tijdens de Indonesische Onafhankelijkheidsoorlog kwamen vele duizenden mensen om, zowel onder de lokale bevolking als onder Nederlanders en Nederlandse Indiërs. Op 27 december 1949 erkende Nederland de onafhankelijkheid van Indonesië en vond de soevereiniteitsoverdracht plaats tijdens de rondetafelconferentie, waarmee er een einde kwam aan de Nederlandse aanwezigheid in het hedendaagse Indonesië. Hierna volgde de repatriëring van Indische Nederlanders, waaruit de Nederlands-Indische gemeenschap in Nederland is ontstaan.