Chemical formula

rdf:langString Χημικός τύπος

rdf:langString Χημικός τύπος είναι τρόπος αναπαράστασης της αναλογίας των ατόμων ή και κάποιων επιπλέον πληροφοριών για τη μοριακή δομή μιας χημικής ουσίας, ορισμένων ειδών μιγμάτων χημικών ουσιών καθώς, ομάδων χημικών ουσιών (γενικός χημικός τύπος) ή και άλλου είδους χημικών ειδών, όπως είναι τα ιόντα. Για την αναπαράσταση αυτή χρησιμοποιούνται τα χημικά σύμβολα των χημικών στοιχείων που μετέχουν, κάποιοι αριθμοί που εκφράζουν τις αναλογίες των ατόμων γενικά ή ειδικά στο μόριο ή ιόν του χημικού είδους, τη συμμετοχή ορισμένων μόνο ισοτόπων, ή την ύπαρξη ηλεκτρικού φορτίου στο χημικό είδος συνολικά ή τοπικά, σε κάποια σημεία του, και μερικές φορές και κάποια άλλα σύμβολα, όπως συντομογραφικά σύμβολα ομάδων, παρενθέσεις, αγκύλες, τελείες, σύμβολα + και -, αστερίσκοι και σύμβολα οπτικών ή και γεωμετρικών ισομερών. Οι χημικοί τύποι μπορεί ακόμη να εκφράζουν και την ύπαρξη διαμοριακών δεσμών, όπως δεσμών υδρογόνου. Τα σύμβολα αυτά δεν περιορίζονται πάντα σε μια απλή τυπογραφική γραμμή, αλλά μπορεί να περιέχουν εκθέτες και δείκτες. Ένας χημικός τύπος δεν είναι χημική ονομασία και δεν περιέχει λέξεις. Παρόλο που ένας οριζόντιος χημικός τύπος μπορεί να εκφράζει ικανοποιητική βεβαιότητα σε κάποιες απλές δομές, δεν είναι το ίδιο σαφής με έναν πλήρη τρισδιάστατο χημικό συντακτικό τύπο ή μοντέλο του χημικού είδους, ιδιαίτερα σε χημικά είδη πολύπλοκης μορφής και με ύπαρξη ισομερών. Οι οριζόντιοι χημικοί τύποι μπορούν να δώσουν πλήρη δομική εικόνα μόνο για τα απλούστερα χημικά είδη και γενικά είναι περιορισμένοι σε βαρύτητα πληροφοριών σε σύγκριση με τα πλήρη συστηματικά χημικά ονόματα και τους πλήρεις συντακτικούς τύπους. Πολλοί συγγραφείς δεν συμπεριλαμβάνουν στους χημικούς τύπους τις μη οριζόντιες μορφές, τις οποίες διαχωρίζουν εντελώς. Η απλούστερη μορφή χημικού τύπου ονομάζεται εμπειρικός τύπος (ΕΤ), που χρησιμοποιεί μόνο τα χημικά σύμβολα των στοιχείων που μετέχουν σε ένα χημικό είδος (ή μίγμα αυτών) και αριθμούς αναλογίας συμμετοχής του καθενός από αυτά. Συνήθως ο αριθμός 1 παραλείπεται και εννοείται όταν δεν δηλώνεται άλλος αριθμός αναλογίας. Ο αποκαλούμενος μοριακός τύπος (ΜΤ), εκφράζει είδος χημικού τύπου που επίσης περιέχει χημικά σύμβολα και αριθμούς. Συχνά, οι όροι χημικός τύπος και μοριακός τύπος συγχέονται και αναφέρεται ο όρος χημικός τύπος εννοώντας ειδικά το μοριακό τύπο ενός χημικού είδους. Μερικές φορές ο εμπειρικός τύπος και ο μοριακός τύπος ενός χημικού είδους ταυτίζονται. Ο μοριακός τύπος ενός χημικού είδους, όμως, μπορεί να περιέχει μεγαλύτερους αριθμούς από τον αντίστοιχο εμπειρικό. Για παράδειγμα ο εμπειρικός τύπος της γλυκόζης είναι CH2O, ενώ ο μοριακός τύπος της είναι C6H12O6, δηλαδη προκύπτει από τον εμπειρικό αν πολλαπλασιαστούν όλοι οι συντελεστές αναλογίας επί 6. Μερικές φορές ένας χημικός τύπος περιπλέκεται περισσότερο από το μοριακό τύπο, σχηματίζοντας το σύντομο συντακτικό (ΣΤ) ή αλλιώς ημισυντακτικό τύπο, την πιο σύνθετη μορφή οριζόντιου χημικού τύπου. Αυτός περιέχει περισσότερες πληροφορίες που αφορούν τον τρόπο που συνδέονται κάποια άτομα ή ομάδες ατόμων στη δομή ενός χημικού είδους ή και απλά επισημαίνει την ύπαρξη κάποιων χαρακτηριστικών ομάδων στο αναγραφόμενο χημικό είδος. Για παράδειγμα, ο μοριακός τύπος της αιθανόλης είναι C2H6O, αλλά είναι ταυτόσημος με τον αντίστοιχο του ισομερούς διμεθυλαιθέρα. Έτσι, μπορεί να γραφεί πιο αναλυτικά ως C2H5OH, δηλώνοντας έτσι την ύπαρξη υδροξυλίου στο μόριο της αιθανόλης και επομένως προσδιορίζοντας επιπλέον ότι έχουμε μια αλκοόλη. Γίνεται, όμως, να γραφεί και ακόμη πιο αναλυτικά: CH3CH2OH ή να χρησιμοποιηθεί η συντομογραφία Et για την ομάδα του αιθυλίου, οπότε ο τύπος της αιθανόλης γίνεται EtOH. Ωστόσο, ακόμη και με το σύντομο συντακτικό τύπο η πληροφόρηση για την πραγματική δομή ενός πιο πολύπλοκου χημικού είδους είναι αναγκαστικά περιορισμένη, γιατί είναι από δύσκολο ως αδύνατο να δείξει πολύπλοκη δεσμολογία μεταξύ των ατόμων (ή και ιόντων) που το αποτελούν, ιδιαίτερα αν ένα άτομο συνδέεται με περισσότερα από δύο (2) άλλα άτομα ή αν σχηματίζονται κάποιοι δακτύλιοι.