Bulgarian language

rdf:langString Język bułgarski

rdf:langString Język bułgarski (bułg. български език, byłgarski ezik [ˈbɤ̞lɡɐrski ɛˈzik]) – język z grupy języków południowosłowiańskich oraz bałkańskiej ligi językowej. Posługuje się nim ok. 9 mln ludzi, głównie w Bułgarii, gdzie jest językiem urzędowym, ale także w Grecji, Kanadzie, Macedonii Północnej, Mołdawii, Rumunii, Serbii, USA, Turcji i na Ukrainie. Język bułgarski wywodzi się z języka Słowian bałkańskich, którzy przybyli na tereny Półwyspu Bałkańskiego między V w. a VII w. We współczesnym języku bułgarskim pozostały ślady mowy Protobułgarów z czasów, gdy Słowianie bałkańscy tworzyli z nimi wspólne państwo (VII w. – X w.). Są to przede wszystkim pojedyncze słowa (takie jak np. бъбрек ‘nerka’, куче ‘pies’, кърчаг ‘dzban’, верига ‘łańcuch’, ковчег ‘arka’, пашеног ‘szwagier’ czy кумир ‘bożek, idol’), ale także np. imiona (najbardziej znanym jest tutaj imię Borys, upowszechnione poza granicami kraju, ale także np. , Asparuch, Kubrat, Bojan, stosunkowo często spotykane w Bułgarii). Największe zmiany w systemie języka dokonały się między XII a XIV w. (powolny zanik deklinacji i zastępowanie przypadków konstrukcjami przyimkowymi, zanik bezokolicznika, pojawienie się rodzajnika, zmiany w leksyce). Duży wpływ na bułgarszczyznę wywarły języki grecki oraz turecki, co zaowocowało licznymi zapożyczeniami (np. w bułgarskim ogólnosłowiańska nazwa dla liczby ‘tysiąc’ została zastąpiona greckim ‘hiliada’ (хиляда), zaś z tureckiego przejął bułgarski wiele wyrazów służących do nazywania przedmiotów użytku codziennego, jak np. джоб ‘kieszeń’, шише ‘butelka’, мушама ‘cerata’, czy wiele nazw pokrewieństwa, np. баджанак ‘szwagier’, балдъза ‘siostra żony’ itp.). W XIX wieku większość tureckich wyrazów w języku bułgarskim została zastąpiona rosyjskimi, wśród których były też wyrazy polskiego pochodzenia. Współczesny bułgarski język literacki zaczął formować się od połowy XVIII wieku, zaś główny okres sporów o kształt języka przypada na wiek XIX. Do zapisu bułgarszczyzny stosuje się zmodyfikowaną cyrylicę. Niektórzy językoznawcy uważają język macedoński za dialekt bułgarszczyzny. Poza granicami Bułgarii koncepcja ta nie jest rozpowszechniona. Ze względu na historyczną sytuację Macedonii i jej etniczną charakterystykę kwestia bułgarskich korzeni języka macedońskiego jest obecnie przedmiotem zagorzałej dyskusji.