Alderman

rdf:langString Radny

rdf:langString Asesor

rdf:langString Radny (staropol. radźca, póź. rajca) – członek rady. Radnym może zostać każdy obywatel, który ukończył 18 lat i ma zaświadczenie o niekaralności. W Polsce najczęściej mianem radnych określa się członków wybieralnych organów samorządowych, np. rady gminy czy rady powiatu. W Polsce wybiera się radnych czterech szczebli: wojewódzkim, powiatowym, gminnym oraz jednostek pomocniczych gminy (sołectwa, dzielnice, osiedla). Radny jest przedstawicielem władzy lokalnej. Wykonując swoje prawa i obowiązki, powinien kierować się przede wszystkim dobrem wspólnoty samorządowej. Radnemu jako członkowi organu kolegialnego przysługuje roszczenie o zwrot kosztów podróży i prawo do diety. Wysokość pensji przysługującej radnemu nie może w ciągu miesiąca przekroczyć półtorakrotnej kwoty bazowej określonej w ustawie budżetowej, dla osób zajmujących kierownicze stanowiska państwowe. Radny korzysta z ochrony przewidzianej dla funkcjonariuszy publicznych. Głównym obowiązkiem radnego jest praca społeczna. Do podstawowych czterech funkcji radnego należą: * utrzymanie stałej więzi z mieszkańcami i ich organizacjami, * uczestniczenie w pracach rady i jej komisji oraz innych instytucji samorządowych, do których został wybrany lub desygnowany, * wybór przewodniczącego rady, * reprezentowanie wyborców w radzie gminy i w innych instytucjach samorządowych oraz troszczenie się o ich sprawy. Wybrani radni podejmują najważniejsze decyzje w sprawach dotyczących gmin, powiatów, województw. Decydują na przykład o utrzymaniu szkół, przedszkoli, ośrodków zdrowia, remontach ulic i ochronie środowiska naturalnego.

rdf:langString Do daty wejścia w życie wyroku Trybunału Konstytucyjnego z 24 października 2007 sygn. SK 7/06, tj. do 5 maja 2009 r. oraz przepisów nowelizujących, w związku z wydanym wyrokiem TK, ustawę Prawo o ustroju sądów powszechnych, urząd asesora sądowego funkcjonował także w sądownictwie powszechnym. Asesorem sądowym mianował Minister Sprawiedliwości na czas nieokreślony osobę, która po odbyciu trzyletniej (wcześniej dwu- lub dwuipółletniej) aplikacji sądowej zdała egzamin sędziowski, względnie spełnia inne szczególne warunki określone w ustawie. Minister Spr. mógł za wypowiedzeniem zwolnić asesora ze stanowiska tylko za zgodą kolegium właściwego sądu okręgowego. Zajmowanie tego stanowiska przez okres co najmniej 3 lata (do 2001 r. – 2 lata) było jednym z podstawowych warunków ubiegania się o nominację na urząd sędziego sądu rejonowego. Minister Sprawiedliwości mógł powierzyć asesorowi sądowemu czasowo pełnienie obowiązków sędziego na okres nieprzekraczający czterech lat (tzw. votum sędziowskie, asesor nieposiadający votum mógł pełnić w sądzie rejonowym obowiązki referendarza sądowego). W zakresie orzekania asesorzy byli niezawiśli i podlegali tylko Konstytucji oraz ustawom. Asesorzy posiadali takie same uprawnienia i obowiązki jak sędzia. W odróżnieniu od sędziego, nie byli nieusuwalni, wymagało to decyzji Ministra Sprawiedliwości oraz zgody większości sędziów będących członkami kolegium danego sądu okręgowego. Na mocy wyroku Trybunału Konstytucyjnego z 24 października 2007 sygn. SK 7/06 przepis uprawniający Ministra Sprawiedliwości do powierzania czynności sędziowskich asesorom utracił moc w dniu 6 maja 2009 r., z powodu jego niezgodności z art. 45 ust. 1 Konstytucji. Trybunał orzekł też, że jego rozstrzygnięcie nie stanowi podstawy do wzruszania prawomocnych orzeczeń w sprawach, w których czynności podejmowali asesorzy sądowi, albowiem niekonstytucyjność standardu w odniesieniu do tego, komu można powierzyć sądzenie, nie musi przesądzać o niekonstytucyjności treści rozstrzygnięcia lub zastosowanej procedury jego wydawania. Wartości związane z cechą prawomocności przemawiają zaś za ochroną takich orzeczeń. Podobnie do dnia 5 maja 2009 r. była uregulowana instytucja asesorów w sądach wojskowych. Na mocy ustawy nowelizującej dotychczasowych asesorów sądów wojskowych przeniesiono z dniem 17 czerwca 2011 na stanowiska asystentów sędziów sądów wojskowych.