Women in chess

rdf:langString Vrouwenschaak

rdf:langString Dames- of vrouwenschaak is het schaakspel gespeeld door vrouwen. Het onderscheidt zich van het 'gewone' of 'genderneutraal' schaken dat door beide seksen gespeeld kan worden. De term 'vrouwenschaak' wordt officieel gebruikt om schaakcompetitie voor uitsluitend vrouwen te duiden. Schaken is echter van oorsprong genderneutraal: het is door de eeuwen heen door zowel man en vrouw al dan niet gemengd gespeeld en vormde een medium waarin man en vrouw op gelijkwaardige wijze konden interacteren. Het schaakspel leek in elk geval sinds zijn vermoedelijke uitvinding tot aan het einde van de vijftiende eeuw nauwelijks onderhevig te zijn geweest aan de strikte omgangsregels van de seksen en etiquettes die normaliter voor vrouwen golden. Tegen het einde van de 15e eeuw nam de bewegingsvrijheid van de schaakstukken in het algemeen en die van de dame in het bijzonder flink toe: ze kregen de bewegingsvrijheid zoals die heden gekend wordt. Die bewegingsvrijheid leidde tot een versnelling en daarmee tot een competitiever en agressiever karakter van het spel. Omdat de partijen ook qua aantal zetten nu veel korter werden leende het zich veel beter voor systematische studie. Dit kwam het spelniveau ten goede voor hen die zich vol en ongestoord met het schaken konden bezighouden. Dat gold niet voor vrouwen, want in tegenstelling tot de toegenomen bewegingsvrijheid van de dame op het bord werd hun maatschappelijke vrijheid vanaf de 16e eeuw beknot en gereguleerd door de patriarchale maatschappij: van vrouwen werd verwacht dat zij zich meer op huiselijke taken richtten en zich minder publiekelijk zouden inlaten. Pas tegen het einde van de 19e eeuw lieten de maatschappelijke ontwikkelingen toe dat vrouwen zich weer enigszins in het schaakspel konden roeren: het vrouwenschaak kwam op om de dames weer in de kaart te spelen. De beperkte maatschappelijke mogelijkheden voor de vrouw (en de daarmee gepaard gaande genderdiscussie) en het karakter van het spel hebben er echter toe geleid dat het aantal schakende vrouwen met 5% van de schakende gemeenschap nog altijd zeer beperkt is. Het niveau van het vrouwenschaak stijgt daardoor heel langzaam. Dit zijn de hoofdredenen waarom het vrouwenschaak sinds de 19e eeuw als aparte schaakdiscipline bestaat. Het is ook de reden dat de vraag waarom vrouwen gemiddeld niet zo goed zouden (kunnen) schaken als mannen anno 2020 nog actueel is.