Tiqqun soferim

rdf:langString Tikunej soferim

rdf:langString Tikunej soferim (תיקוני סופרים, tiqqūnēy sōferīm; l. poj. תיקון סופרים, tiqqūn sōferīm) – talmudyczne określenie poprawek i przeróbek tekstu biblijnego, których autorstwo przypisuje się członkom Wielkiego Zgromadzenia (hebr. כנסת הגדולה, Kneset ha-Gdola), działającym w okresie Drugiej Świątyni. Pisarze (soferim) zajmujący się skrupulatnym przepisywaniem świętego tekstu Biblii dokonywali przeróbek tekstu o charakterze teologiczno-interpretacyjnym. Nie miały one nic wspólnego z krytyką tekstu. Korygowano fragmenty mogące sugerować bałwochwalczy sens lub uwłaczające majestatowi Boga, np. sugerujące jego antropomorficzny charakter. Większość poprawek została przyjęta przez współczesnych egzegetów. Ze względu na kontrowersje wokół samego pojęcia „tikunej soferim”, różnie rozumianego przez badaczy, podaje się różną ilość dokonanych przez skrybów poprawek. Według kodeksu Babylonicus Petropolitanus dokonano 18 poprawek. Masoreckie manuskrypty różnią się między sobą pod względem ilości zaznaczonych w nich „poprawek pisarzy”. W niektórych zaznacza się tylko część z nich, inne (np. kodeks z Aleppo) zupełnie je pomijają. Określenie „poprawki skrybów” można rozumieć bardzo ogólnie – jako wszelkie poprawki naniesione przez soferów (przepisywaczy Tory) na przestrzeni wieków. Stąd bierze się wiele nieporozumień związanych z definicją pojęcia. Przyjęto jednak stosować miano „tikunej soferim” w rozumieniu tych osiemnastu poprawek, które sami soferim nazwali „poprawkami” (w odróżnieniu np. od ośmiu wcześniejszych uwag określanych przez nich jako „kinot” – „eufemizmy”).