Timeline of post-classical history

rdf:langString Kalendarium historii średniowiecza

rdf:langString Historia średniowiecza – część historii obejmująca okres w dziejach Europy i Bliskiego Wschodu pomiędzy starożytnością a czasami nowożytnymi. Okres ten zwany jest średniowieczem. Granice czasowe średniowiecza nie są ściśle ustalone. Tradycyjnie przyjmuje się, że rozpoczyna się upadkiem imperium rzymskiego w 476 r.n.e., a kończy zdobyciem Konstantynopola przez Turków i upadkiem Cesarstwa Bizantyjskiego w 1453 r. lub odkryciem Ameryki przez Krzysztofa Kolumba w 1492. Kwestia granic czasowych średniowiecza omówiona jest dokładniej w artykule ramy czasowe średniowiecza. Ważniejsze daty w historii średniowiecza: * 313 – Edykt tolerancyjny Konstantyna I Wielkiego, tzw. edykt mediolański, dający swobodę wyznania chrześcijanom. * 378, 9 sierpnia – Bitwa pod Adrianopolem, w której wojska cesarza wschodniorzymskiego Walensa zostały rozgromione przez Wizygotów pod wodzą Fritigerna. * 406, 31 grudnia – wkroczenie poprzez zamarznięty Ren na terytorium cesarstwa Swebów, Wandalów i Alanów. Ostateczne załamanie się obrony rzymskiej na wzdłuż limesu. * 451 – Sobór chalcedoński * 476 – Zamach Odoakra – zdetronizowanie ostatniego cesarza zachodniorzymskiego panującego w Rzymie Romulusa Augustulusa. * 496 – Chlodwig I z dynastii Merowingów przyjął chrzest z Rzymu. * 507 – Pierwsza wersja prawa salickiego, spisanego w państwie Franków za czasów króla Chlodwiga I. * 511 – Śmierć Chlodwiga I. Podział państwa Franków pomiędzy synów Chlodwiga. * 527–565 – Panowanie cesarza Justyniana I Wielkiego – kodyfikacja wszystkich rzymskich praw. * 529 * Benedykt z Nursji założył klasztor na Monte Cassino. * Zamknięcie przez Justyniana I Wielkiego Akademii Platońskiej w Atenach. * 550 – Początek ekspansji Słowian na Bałkanach. * 570 – Narodziny Mahometa. * 600–900 – Rozkwit cywilizacji Majów w Ameryce Środkowej. * 622 – Ucieczka Mahometa z Mekki do Medyny (Hidżra). * 630 – Początek osiedlania się Serbów i Chorwatów w Illiricum. * 632 – Śmierć Mahometa. * 732, 25 października – Bitwa pod Poitiers, znana także jako bitwa pod Tours – bitwa stoczona między armią arabską pod wodzą Abd ar-Rahmana a wojskami frankijskimi majordoma królestwa Karola Młota i księcia Akwitanii Odona Wielkiego. * 751 * Zamach stanu Pepina Krótkiego, majordoma króla Franków Childeryka III, który zdetronizował Childeryka III, ostatniego króla Franków z dynastii Merowingów. * Układ między papieżem Zachariaszem a Pepinem Krótkim. Papież Zachariasz wydał formalne rozporządzenie, aby tytuły królewskie nadawano tym, którzy formalnie sprawują władzę, czym faktycznie poparł odebranie władzy królowi Childerykowi III przez Pepina Krótkiego. * 756 – Założenie Państwa Kościelnego przez Pepina Krótkiego. * 768 – Śmierć Pepina Krótkiego. Rządy w państwie Franków objęli jego dwaj synowie Karloman i Karol. * 771 – Śmierć Karlomana. Karol objął rządy królewskie w całym państwie Franków. * 793 – Najazd wikingów na Klasztor Lindisfarne. Data ta otwiera erę ekspansji wikingów. * 800, 25 grudnia – Koronacja na cesarza rzymskiego króla Franków Karola Wielkiego. Odnowienie cesarstwa rzymskiego na Zachodzie. * 800–950 – Początek państwa Polan. * 814 – Śmierć cesarza Karola Wielkiego. Cesarzem państwa Franków został Ludwik Pobożny, najmłodszy syn Karola Wielkiego. * 830 – Powstanie państwa wielkomorawskiego. * 843 – Traktat w Verdun. Po śmierci Ludwika Pobożnego państwo Franków podzielone zostało pomiędzy jego synów: Lotara, Karola Łysego i Ludwika Niemieckiego. Podział ten zainicjował proces tworzenia się państw Francji, Niemiec i Włoch. * 850 – Początek państwa Wiślan. * 864 – Chrzest Bułgarii. * 882 – Zjednoczenie Kijowa i Nowogrodu. * 911 – Śmierć Ludwika Dziecię, koniec dynastii Karolingów. * 919 – Początek dynastii saskiej na tronie niemieckim – elekcja Henryka Ptasznika na króla Niemiec. * 928 – Wyprawa Henryka Ptasznika przeciwko Słowianom. * 929 – Hołd czeski Henrykowi Ptasznikowi. * 955, 10 sierpnia – Bitwa na Lechowym Polu koło Augsburga, stoczona pomiędzy rycerstwem niemieckim pod wodzą króla niemieckiego Ottona I, posiłkowanym przez Czechów, a wojskami Madziarów (Węgrów). Bitwa zakończona klęską Węgrów. * 960–992 – Panowanie Mieszka I. * 962, 2 lutego – Koronacja cesarska Ottona I. * 966 – Chrzest Mieszka I . * 968 – Utworzono pierwsze biskupstwo misyjne w Poznaniu. * 969 – Zamordowanie Nicefora Fokasa, cesarzem Bizancjum został Jan Tzimiskes. * 972, 24 czerwca – Bitwa pod Cedynią pomiędzy wojskami księcia Polan – Mieszka I a wojskami margrabiego Marchii Wschodniej – Hodona. Bitwa zakończona klęską wojsk niemieckich. * 981 – Utrata przez Polskę Grodów Czerwieńskich. * 988 – Chrzest Włodzimierza Kijowskiego w Chersoniu przyjęty z Bizancjum. * 991 lub 992 – Sporządzenie dokumentu Dagome iudex, będącego prawdopodobnie regestem dokumentu, którego wystawcą był Mieszko I. W dokumencie tym Mieszko oddał swoje państwo pod papieską opiekę. * 993 – Założenie Delhi w Indiach. * 997 – Śmierć św. Wojciecha nad jeziorem Drużno w trakcie misji chrystianizacyjnej Prusów. * 999 – Kanonizacja św. Wojciecha. * 1000 * Zjazd Gnieźnieński. * Wyprawa wikingów do Ameryki Północnej. * 1018, 30 stycznia – Pokój w Budziszynie zawarty między Świętym Cesarstwem Rzymskim a Polską. Na jego mocy Polska zatrzymała Milsko, Łużyce i Morawy, a cesarz przyrzekł pomóc w planowanej przez Bolesława Chrobrego wyprawie na Kijów. * 1025 * Koronacja Bolesława Chrobrego. * Koronacja Mieszka II Lamberta. * 1054 – schizma wschodnia – rozłam chrześcijaństwa na wschodnie i zachodnie. * 1066 – Najazd wojsk normandzkich Wilhelma Zdobywcy na Anglię. * 1066, 14 października – Bitwa pod Hastings w południowo-wschodniej Anglii. * 1075 – Dictatus Papae. * 1077 – Henryk IV pod murami Kanossy. * 1080, 25 czerwca – Synod biskupów niemieckich uznał Grzegorza VII za antypapieża * 1085 – Wilhelm Zdobywca, król Anglii, wydał kataster podatkowy Domesday Book. * 1095, 18 listopada – Synod w Clermont. Papież Urban II ogłosił hasło wojny świętej, czym zapoczątkował wyprawy krzyżowe. * 1096 – Pierwsza wyprawa ludowa do Ziemi Świętej. * 1096–1099 – I wyprawa krzyżowa. * 1113 – Uznanie przez papieża Paschalisa II zakonu Rycerzy Szpitala Jerozolimskiego św. Jana Chrzciciela, znanych później jako joannici (później szpitalnicy). * 1122 – Konkordat w Wormacji – koniec sporu o inwestyturę, ale nie o dominum mundi. * 1138 – Bolesław Krzywousty wydał tzw. statut Bolesława Krzywoustego – akt polityczny ustalający zasady następstwa tronu i wprowadzający podział terytorialny Polski między synów Krzywoustego. * 1147 – Założenie Moskwy. * 1147 – Druga wyprawa ludowa do Ziemi Świętej. * 1147–1149 – II wyprawa krzyżowa. * 1152, 4 marca – Koronacja Fryderyka I Rudobrodego (Barbarossa) na króla niemieckiego. * 1155, 18 czerwca – Koronacja Fryderyka I Rudobrodego na cesarza rzymskiego. * 1161 – Powstała I Hanza. * 1164 – Konstytucje z Clarendon * 1167 – Sobór Katarski w Saint-Felix-de Caraman. * 1170, 29 grudnia – Zamordowanie Tomasza Becketa, arcybiskupa Canterbury. * 1189–1192 – III wyprawa krzyżowa. * 1190, 10 czerwca – Śmierć cesarza rzymskiego Fryderyka I Rudobrodego (Barbarossa). * 1200 – Upadek cywilizacji Tolteków w Ameryce Środkowej. * 1202–1204 – IV wyprawa krzyżowa. * 1204, 12 kwietnia – Zdobycie Konstantynopola przez krzyżowców. * 1206 – Powstanie państwa Czyngis-chana. * 1210 – Rycerze krzyżowi opanowali Inflanty. * 1212 – Krucjata dziecięca. * 1213 – Rozbicie albigensów przez krzyżowców. * 1214, 27 lipca – Bitwa pod Bouvines pomiędzy siłami cesarza niemieckiego Ottona IV i króla angielskiego Jana bez Ziemi a wojskami króla Francji Filipa II Augusta. Zwyciężyły wojska francuskie. * 1215 * Sobór laterański. * Wielka Karta Swobód – akt wydany przez króla Anglii Jana bez Ziemi pod naciskiem możnowładztwa, ograniczający władzę monarszą w dziedzinie skarbowej i sądowniczej. * Zdobycie Pekinu przez Czyngis-Chana. * 1217–1221 – V wyprawa krzyżowa. * 1220 – Powstanie „Kroniki” Wincentego Kadłubka. * 1228–1229 – Prywatna krucjata cesarza Fryderyka II * 1241 – Pierwszy najazd Tatarów na Polskę, bitwa pod Legnicą. * 1243, 26 czerwca – Bitwa pod Köse Dağ. Armia mongolska pod dowództwem Bajdżu pobiła armię seldżucką sułtana Kaj Chusrau II. * 1244 – Rzeź Albigensów pod Montségur. * 1248–1250 – VI wyprawa krzyżowa. * 1258 – Prowizje oksfordzkie. * 1258, 10 lutego – zdobycie Bagdadu przez Mongołów. Koniec kalifatu Abbasydów. * 1265 – Początek angielskiego parlamentaryzmu. * 1270 – VII wyprawa krzyżowa. * 1271–1295 – Podróż Marco Polo z Wenecji do Chin. * 1291 – Upadek Akki, ostatniej twierdzy krzyżowców w Palestynie. * 1300 – Założenie miasta Warszawy. * 1302 – Po raz pierwszy zwołano Stany Generalne we Francji. * 1309–1377 – Niewola Awiniońska (dwóch papieży awinioński i rzymski). * 1320 – Koronacja Władysława I Łokietka. * 1330 – Wprowadzenie w Europie podziału doby na 24 godziny. * 1337–1453 – Wojna stuletnia między Anglią a Francją. * 1347–1350 – Wielka epidemia dżumy w Europie. * 1364 – Założenie Akademii Krakowskiej. * 1368–1644 – Dynastia Ming w Chinach. * 1377 – Jagiełło wstąpił na tron Litwy. * 1378–1417 – Wielka schizma zachodnia. * 1382 – Zdobycie Moskwy przez Tatarów. * 1385, 14 sierpnia – Unia w Krewie – unia personalna Królestwa Polskiego z Wielkim Księstwem Litewskim. * 1386 – Koronacja Władysława II Jagiełły na króla Polski. * 1410, 15 lipca – Bitwa pod Grunwaldem. * 1415, 6 lipca – Spalenie Jana Husa. * 1415, 25 października – Bitwa pod Azincourt * 1419 – Powstanie husyckie w Czechach. * 1429 – Pierwsze wystąpienie Joanny d’Arc. * 1439, 6 lipca – Unia florencka – próba zażegnania schizmy wschodniej. * 1440–1444 – Unia polsko-węgierska. * 1444, 10 listopada – Bitwa pod Warną między wojskami polsko-węgierskimi pod dowództwem króla polskiego i węgierskiego Władysława III Warneńczyka a wojskami tureckimi pod dowództwem sułtana Murada II. Bitwa wygrana przez Turków, poległ król Władysław III. * 1453 * Koniec wojny stuletniej między Anglią a Francją. * Zdobycie Konstantynopola przez Turków. Upadek cesarstwa Bizantyjskiego. * 1455 – Ukazała się drukiem tzw. Biblia Gutenberga. * 1457 – Wydanie Psałterza mogunckiego przez Gutenberga. * 1474 – Pierwszy druk na ziemiach polskich (Calendarium anni Domini 1474 currentis). * 1489 – Wit Stwosz ukończył ołtarz mariacki w Krakowie. * 1492 * Śmierć Kazimierza Jagiellończyka. * Zdobycie (rekonkwista) przez królową Izabelę Kastylijską ostatniego państwa muzułmańskiego na Półwyspie Iberyjskim, Grenady. * Odkrycie Ameryki przez Krzysztofa Kolumba.