Thouria, Messenia

rdf:langString Δήμος Θουρίας

rdf:langString Θουρία Μεσσηνίας

rdf:langString Αρχαία Θουρία

rdf:langString Ο Δήμος Θουρίας ήταν δήμος του Νομού Μεσσηνίας που συστάθηκε με το πρόγραμμα Καποδίστριας, με τη συνένωση παλαιότερων κοινοτήτων της περιοχής, που απετέλεσαν στη συνέχεια τα δημοτικά διαμερίσματα του δήμου. Λειτούργησε την περίοδο 1999 -2010, οπότε καταργήθηκε με την εφαρμογή του Προγράμματος Καλλικράτης και εντάχθηκε στον νέο Δήμο Καλαμάτας. Βρισκόταν στο νότιο τμήμα του νομού, βόρεια της πόλης της Καλαμάτας. Αποτελείτο από 6 δημοτικά διαμερίσματα και είχε συνολικό πληθυσμό 4.106 κατοίκους, σύμφωνα με την Απογραφή του 2001. Έδρα του δήμου είχε οριστεί η Θουρία.

rdf:langString Η Αρχαία Θουρία υπήρξε η σημαντικότερη πόλη της δυτικής Μεσσηνίας. Τα ερείπια της αρχαίας Θουρίας εντοπίζονται σε πλαγιά περίπου 10 χλμ. βορειοδυτικά της Καλαμάτας, βόρεια της σημερινής κωμόπολης Θουρίας και δεξιά του (παλιού) δημόσιου δρόμου Καλαμάτας - Μεγαλόπολης. Είναι μία επιμήκης ράχη μήκους περίπου 100 μέτρων από βορρά προς νότον κατά μήκος του αμαξιτού δρόμου που το μεγαλύτερο ύψος της από την πεδιάδα της φθάνει στα 100 μέτρα. Η πεδιάδα έχει πλούσιο, μαλακό αργιλώδες έδαφος, εξαιτίας των πλημμυρών των ποταμών Άρι και Παμίσου που την διαρρέουν. Η θέση της αρχαίας Θουρίας είναι με βεβαιότητα γνωστή από τα επιγραφικά ευρήματα που αναφέρουν το όνομα. Η θέση της ακρόπολης ήταν στη βορειότερη κορυφή, την πιο ευρύχωρη, η οποία βρίσκεται πάνω από το σημερινό χωριό Αίπεια. Στην πόλη υπήρχε ανοιχτό θέατρο που περιγράφεται από τον Ernst Curtius. Στην ίδια σελίδα περιγράφει δεξαμενή διαστάσεων 1428 βημάτων με τρία χωρίσματα. Νοτιοανατολικά αναφέρει την ύπαρξη ερειπίων ενός μικρού δωρικού ναού από ασβεστόλιθο (Ασκληπιείο;) ("Die ruine eines kleinen dorishen tempels aus Muschelkalkstein"). Περιγραφή του θεάτρου και την ύπαρξη του δωρικού ναού αναφέρει και ο sir Thomas Wyse κατά την επίσκεψή του το 1858. Το θέατρο έχει βρεθεί και ο χώρος ανασκάπτεται. Η θέση του δωρικού ναού δεν έχει προσδιορισθεί ακόμη. Η ακρόπολη ανήκει στην πόλη των κλασικών χρόνων, η οποία κατά τη διάρκεια των Αυτοκρατορικών χρόνων είχε απλωθεί προς δυσμάς χαμηλά («Θουριᾶται δὲ ἐκ τῆς πόλεως ἐν μετεώρῳ τὸ ἀρχαῖον οἰκουμένης ἐς τὸ πεδίον κατελθόντες οἰκοῦσιν») και εξακολουθούσε να υπάρχει τα χρόνια του Βυζαντίου με την ονομασία Ελληνικά, που σημαίνει ότι άργησε να εγκαταλείψει την αρχαία θρησκεία. Κατά τη διάρκεια της Τουρκοκρατίας ονομάζεται και Παλαιόκαστρο. Στα νότια η ράχη συνεχίζεται με τρεις κορυφές με ασφαλή προϊστορική εγκατάσταση. Στην ανατολική πλαγιά, κατά μήκος όλου του μικρού υψώματος, επισημάνθηκαν 25 τουλάχιστον θαλαμωτοί μυκηναϊκοί τάφοι, μερικοί τύμβοι και ένας θολωτός τάφος στα δυτικά της μακριάς ράχης. Η ίδρυση του πρώτου οικισμού της Αρχαίας Θουρίας τοποθετείται κάπου στο 2500-2000 π.Χ. Μετά την Κάθοδο των Δωριέων, περίπου το 1050 π.Χ., και την καταστροφή των μυκηναϊκών βασιλείων ήταν η μεγαλύτερη πόλη της Μεσσηνίας. Αλλά και μετά το 369 π.Χ. δεν έπαψε να είναι η μεγάλη πόλη της αρχαίας Μεσσηνίας και, παρά την ύπαρξη πλησιέστερα στη θάλασσα της πόλης των αρχαίων Φαρών (Καλαμάτα), η θάλασσα από την Αβία και τις Φαρές μέχρι τις εκβολές του Παμίσου ποταμού ονομαζόταν «Θουριάτης κόλπος» τους χρόνους του Παυσανία (περίπου το 150 μ.Χ.). Η πόλη αναφέρεται ως Άνθεια για πρώτη φορά από τον Όμηρο στην Ιλιάδα, όπου εξυμνείται ως «Άνθεια με τα πυκνά λιβάδια» («…ἠδ᾽ Ἄνθειαν βαθύλειμον...») και οι κάτοικοί της χαρακτηρίζονται ως «πολύρρηνες» και «πολυβούται» («εν δ᾽ άνδρες ναίουσι πολύρρηνες πολυβούται...»). Οι κάτοικοι της Άνθειας ανήκαν στους ευκατάστατους Μεσσηνίους που αναγκάστηκαν να εκπατριστούν μετά το τέλος του Α΄ Μεσσηνιακού πολέμου. Οι κατακτητές Λακεδαιμόνιοι εγκαταστάθηκαν στον τόπο κατά το τελευταίο τέταρτο του 8ου αι. π.Χ. και φαίνεται ότι από τότε το νέο όνομα «Θουρία» άρχισε να εκτοπίζει το μυκηναϊκό τοπωνύμιο. Το τοπωνύμιο Θουρία μπορεί να σημαίνει "Ορμητική". Στην κλασική εποχή η Θουρία έγινε «περίοικος» πόλη, καθώς οι Μεσσήνιοι κάτοικοί της, που υπήρξαν έμπιστοι των Λακεδαιμονίων, απολάμβαναν κάποιων προνομίων έναντι των άλλων Μεσσηνίων υποτελών. Στον σεισμό του 464 π.Χ. οι κάτοικοι της πόλης προσπάθησαν να αποδεσμευθούν από τους Σπαρτιάτες και, αφού προσεταιρίσθηκαν τους Μεσσηνίους είλωτες, κατέφυγαν και οχυρώθηκαν στην Ιθώμη. Όμως ηττήθηκαν και αναγκάστηκαν να εγκαταλείψουν τη Μεσσηνία και να μεταφερθούν στη Ναύπακτο με τη βοήθεια των Αθηναίων («καὶ αὐτοὺς οἱ Ἀθηναῖοι δεξάμενοι κατ᾽ ἔχθος ἤδη τὸ Λακεδαιμονίων ἐς Ναύπακτον κατῴκισαν». Στον επόμενο αιώνα μετά την ίδρυση της Μεσσήνης το 369 π.Χ. η Θουρία έπαψε να είναι εξαρτημένη από τη Σπάρτη και αποτέλεσε μέλος της ελεύθερης μεσσηνιακής πολιτείας, όπως προκύπτει και από τη δελφική επιγραφή SGDI 2619 (325 π.Χ. ή 315 π.Χ.). Μάλιστα σε ένα σημαντικό ψήφισμα γραμμένο σε οπισθόγραφη στήλη που βρέθηκε στην πόλη γίνεται διευθέτηση των συνόρων της με τη Μεγαλόπολη, υπό τη διαιτησία της Πάτρας. Η στήλη, που χρονολογείται γύρω στο 180 π.Χ., εκτίθεται στο Αρχαιολογικό Μουσείο Μεσσηνίας στην Καλαμάτα. Το 182 π.Χ. η Θουρία μαζί με τις Φαρές και την Αβία αποσπάσθηκαν από τη Μεσσήνη και προσαρτήθηκαν ως ανεξάρτητες πόλεις στην Αχαϊκή Συμπολιτεία. Μετά τη ναυμαχία του Ακτίου (31 π.Χ.), ο Αύγουστος υπήγαγε τη Θουρία και πάλι στην κατοχή των Λακεδαιμονίων της Σπάρτης, ως τιμωρία, επειδή οι Μεσσήνιοι είχαν πάρει το μέρος του αντιπάλου του, Αντωνίου. Κατά την εποχή του Τιβερίου (25 μ.Χ.), όταν έγινε επαναοριοθέτηση των συνόρων μεταξύ Μεσσηνίας και Λακωνίας, πιθανόν να αποδόθηκε και πάλι στους Μεσσήνιους μαζί με την περιοχή των Φαρών. Όμως νομίσματα της Θουρίας που κόπηκαν επί των πρώτων Σεβήρων (193-217 μ.Χ.) φέρουν τα αρχικά γράμματα των Λακεδαιμονίων (ΛΑ, Λακεδαίμων), εμφανίζοντας τους Θουριάτες ως Λακεδαίμονες. Όταν ο περιηγητής Παυσανίας επισκέφθηκε την περιοχή (2ος αι. μ.Χ.), ανέφερε ότι η πόλη από «ψηλά» είχε μεταφερθεί και εξαπλωθεί προς τα δυτικά, στις υπώρειες του λόφου. Τα επιβλητικά ερείπια των ρωμαϊκών θερμών στη θέση «Λουτρά», που σώζονται σε μεγάλο ύψος και σε άριστη κατάσταση διατήρησης στην περιοχή αυτή, επιβεβαιώνουν τις πληροφορίες του περιηγητή. Στην πόλη υπήρχαν πολλά ιερά, φαίνεται όμως ότι η Αθηνά ήταν ιδιαίτερα τιμώμενη θεότητα, αφού ο ιερέας της ήταν ο επώνυμος αξιωματούχος της πόλης. Είναι μάλιστα χαρακτηριστικό ότι σε νομίσματα των Θουριατών της ρωμαϊκής αυτοκρατορικής εποχής απεικονίζεται η Αθηνά με κράνος, δόρυ στο αριστερό και φιάλη στο δεξί χέρι. Πιθανόν ο τύπος αυτός να αντιστοιχεί στο λατρευτικό άγαλμα της θεάς που υπήρχε στη Θουρία. Ένα ονομαστό ιερό της πόλης ήταν αφιερωμένο στη Συρία θεά, μία θεότητα ανατολικής προέλευση, που εισήχθη κατά τον 2ο αι. π.Χ. στην Ελλάδα (Δήλος) από την πόλη της βόρειας Συρίας Ιεράπολη. Η ακρόπολη της κλασικής εποχής δεν εγκαταλείφθηκε πλήρως και συνέχισε να κατοικείται στους αυτοκρατορικούς χρόνους, στον μεσαίωνα και στην Τουρκοκρατία.

rdf:langString Η Θουρία είναι οικισμός της Περιφερειακής Ενότητας Μεσσηνίας, στην Περιφέρεια Πελοποννήσου, με πληθυσμό 884 κατοίκων, σύμφωνα με την Απογραφή του 2011. Διοικητικά ανήκει στην Κοινότητα Θουρίας και υπάγεται στη Δημοτική Ενότητα Θουρίας, του Δήμου Καλαμάτας.