Textual scholarship

rdf:langString Tekstologia

rdf:langString Tekstologia (łac. textus + gr. -logía – „nauka o tekście”) – nauki o literaturze zajmujący się zagadnieniami związanymi z badaniem i opisem tekstów konkretnych dzieł literackich pod kątem ustalania ich autentyczności, zmian wprowadzanych świadomie przez autora w procesie twórczym, zmian wprowadzanych bez jego wiedzy na skutek niezamierzonych błędów wydawniczych lub też świadomie przez użytkowników rękopisu lub maszynopisu. Zadaniem tekstologii jest odtworzenie tekstu zgodnego z intencją pisarza na podstawie dostępnych zapisów. Punktem wyjścia dla pracy tekstologa jest założenie, że przekazy mogą być w jakiś sposób skażone. Skażenia tekstu mają swoje źródła w: * błędach autora; * błędach osoby zapisującej tekst ze słuchu; * błędach kopistów; * błędach zecerów; * błędach korektorskich; * interwencjach wydawców. W pracy tekstologicznej wyróżnia się 7 podstawowych wypadków, z którymi można się zetknąć i które wymagają odpowiedniego dobrania metody pracy pozwalającej na ustalenie tekstu autentycznego: 1. * Istnienie tylko jednego tekstu autentycznego (druku za życia autora i pod jego kontrolą) 2. * Istnienie kilku druków autentycznych i jednego lub więcej autografów 3. * Istnienie autografu skończonego lub kopii skontrolowanej przez autora 4. * Istnienie jednego lub kilku autografów dzieła niedokończonego 5. * Istnienie jednej kopii nieskontrolowanej przez autora albo druku dokonanego bez wiedzy autora lub po jego śmierci na podstawie niedostępnego obecnie lub zatraconego autografu 6. * Istnienie kilku kopii nieskontrolowanych lub druków niemających prawa do tytułu autentyczności 7. * Istnienie tekstu całkowicie skażonego przez amplifikacje i kontaminacje z tekstami obcego pochodzenia, które wymaga restytucji. Zgromadzony i opisany przez tekstologów materiał, tzn. wszystkie znane odmiany dzieła, stanowią punkt wyjścia do dalszych badań historycznoliterackich, dotyczących jego budowy, powstania i recepcji. Na wynikach badań tekstologicznych opiera się także . Metodologia tekstologiczna wywodzi się z tradycji czynności badawczych filologii klasycznej (tzw. krytyka tekstu). W swoich działaniach wykorzystuje także nauki pomocnicze: * historia pisma (w szczególności paleografia); * historia książki i bibliografia; * biografia autora, którego tekst jest ustalany; * językoznawstwo (zwłaszcza gramatyka historyczna, semantyka i dialektologia).