Submarine

rdf:langString Okręt podwodny

rdf:langString U-47 (1937)

rdf:langString Okręt podwodny – wojskowa jednostka pływająca, okręt konstrukcyjnie przystosowany do prowadzenia działań i operacji zarówno na powierzchni, jak i pod wodą; współcześnie jedna z głównych klas okrętów. Okręty podwodne zdolne są do samodzielnego zanurzenia i wynurzenia oraz kontrolowanego pływania pod wodą, a także do prowadzenia w tym środowisku walki oraz innych działań operacyjnych. Okręty podwodne poruszają się na powierzchni dzięki wykorzystaniu zasad rządzących pływalnością. Zanurzają się i utrzymują głębokość zanurzenia przez kontrolowane osiągnięcie pływalności ujemnej, a następnie zerowej; wynurzają z kolei za pomocą sterów głębokości, a w fazie końcowej wynurzania – przez spowodowanie pływalności dodatniej. Napęd jednostek tej klasy zapewniany jest najczęściej przez silnik Diesla (na powierzchni) i silniki elektryczne (w zanurzeniu), które za pośrednictwem przekładni i wału napędowego powodują obrót śruby okrętowej. Intensywny rozwój tej klasy okrętów zapoczątkowano w drugiej połowie XIX wieku; za prekursora budowy nowoczesnych okrętów podwodnych umownie uznaje się Amerykanina Johna Hollanda, który jako pierwszy skonstruował okręt podwodny z zarówno w położeniu nawodnym, jak i podwodnym. Pierwsze jednostki podwodne powstały bez wsparcia rządów państw – były dziełem prywatnych wynalazców-entuzjastów, zafascynowanych możliwością pływania i walki pod wodą. Wkrótce jednak władze zaczęły doceniać ich potencjał bojowy i w krajach takich, jak Stany Zjednoczone czy Imperium Rosyjskie, zaczęto je przyjmować do uzbrojenia flot wojennych. Po raz pierwszy okręty podwodne odegrały znaczącą rolę w trakcie I wojny światowej, w której brały udział w składzie flot wszystkich najważniejszych uczestników. Dotychczasowe apogeum ich wojennego wykorzystania nastąpiło w trakcie II wojny światowej, kiedy szybko stały się jedną z najważniejszych klas okrętów w na wszystkich głównych teatrach działań. Doświadczenia wojenne i zimna wojna zintensyfikowały powojenny rozwój techniczny okrętów podwodnych, co przyniosło rozwój technologiczny w postaci wprowadzenia napędu jądrowego, a także nasilenie prac nad możliwością użycia napędu niejądrowego, który umożliwiałby pływanie podwodne o dużym stopniu uniezależnienia od dostępu do powietrza atmosferycznego. Rozwój technologiczny w tej dziedzinie okrętownictwa doprowadził do zmiany dotychczasowych paradygmatów zwalczania okrętów podwodnych (ZOP), zgodnie z którymi zanurzone jednostki podwodne uznawano za stosunkowo łatwo wykrywalne pod wodą przy pomocy dostępnych technik ZOP. Jak dowiódł brytyjsko-argentyński konflikt falklandzki, a także szereg postzimnowojennych ćwiczeń sił ZOP, współczesne okręty podwodne są w praktyce niewykrywalne pod wodą przy użyciu współczesnych metod technicznych, natomiast siła ognia oraz wielorakość zastosowań czynią z nich jeden z najpotężniejszych oręży współczesnego . Okręty podwodne fundamentalnie różnią się od jednostek nawodnych. Z uwagi na fakt, że działają w środowisku podwodnym, w przeciwieństwie do jednostek nawodnych i samolotów najlepiej sprawdzają się w izolacji. Wymagają też unikalnej kombinacji uzbrojenia i sensorów oraz taktyki opartej na niewykrywalności i zaskoczeniu. Najlepiej sprawdzają się w nagłym ataku torpedowym lub rakietowym, wojnie na wyniszczenie i jako platformy ataku na ląd pojedynczą salwą. Najmniej natomiast sprawdzają się w operacjach wymagających długotrwałej ekspozycji i twardej obrony. Ze strategicznego punktu widzenia, okręty podwodne łamią klasyczną zasadę wynikającą z doktryny Mahana, nakazującą dla pokonania przeciwnika w wojnie zniszczyć trzon jego floty. Zamiast tego, pozwalają na ominięcie klasycznej bitwy z flotą przeciwnika i pokonanie go przez różne formy bezpośredniego ataku na państwo.

rdf:langString U-47 – niemiecki oceaniczny okręt podwodny typu VIIB. Zwodowany w październiku 1937 roku, do służby w Kriegsmarine wszedł w grudniu 1938 roku pod dowództwem Günthera Priena, który jeszcze przed wybuchem drugiej wojny światowej został uznany za najbardziej agresywnego dowódcę U-Bootów. Wkrótce po wybuchu wojny, kapitänleutnant Prien na ochotnika przeprowadził samotny atak na główną bazę Home Fleet w Scapa Flow. Dzięki zatopieniu tam brytyjskiego pancernika HMS „Royal Oak”, U-47 szybko stał się najbardziej znanym U-Bootem na świecie, zaś jego dowódca bohaterem w Niemczech. Z powodu wadliwej początkowo konstrukcji niemieckich torped nie powiodły się natomiast ataki U-47 na ciężki krążownik HMS „Norfolk” oraz pancernik HMS „Warspite” w trakcie całkowicie nieudanej z tego powodu dla U-Bootów kampanii norweskiej. W początkowym okresie bitwy o Atlantyk, dzięki agresywności i umiejętnościom swojego dowódcy, U-47 stał się jednym z najskuteczniejszych okrętów podwodnych w historii pod względem wielkości zatopionego tonażu. Ogółem uznano mu zatopienie 32 jednostek o łącznym tonażu 202 514 tony. Ochrzczony mianem „byka ze Scapa Flow”, U-47 zaginął na północnym Atlantyku w marcu 1941 roku. Śmierć Günthera Priena wywołała głęboki szok w Niemczech. Utrata w ciągu zaledwie 10 kolejnych dni trzech najskuteczniejszych dotąd niemieckich U-Bootów, U-47, U-100 Joachima Schepke oraz U-99 Otto Kretschmera, stanowiła cezurę kończącą pasmo sukcesów niemieckich okrętów podwodnych. U-47 był średniej wielkości okrętem podwodnym przeznaczonym do długotrwałych patroli na wodach Atlantyku i Morza Północnego. Miał 753 tony wyporności na powierzchni oraz 857 ton w zanurzeniu. Zasięg na powierzchni wynosił 6500 mil morskich z prędkością 12 węzłów. Okręt wyposażony w sonar GHG, zdolny był do bezpiecznego zanurzenia się na głębokość 220 metrów. W zanurzeniu mógł pływać z maksymalną prędkością 8 węzłów. Załoga U-47 składała się z 44 oficerów i marynarzy, zaś jego uzbrojenie główne stanowiło 14 torped G7a i G7e wystrzeliwanych z 5 wyrzutni torpedowych.