Preemptive war

rdf:langString Wojna uprzedzająca

rdf:langString Wojna uprzedzająca (ang. preemptive war) – jest powszechnie uznawana jako uprzedzające użycie siły w celu uzyskania strategicznej przewagi w zbliżającej się wojnie (rzekomo nieuniknionej) zanim zagrożenie się zmaterializuje, lub też jako próba odparcia lub udaremnienia ataku lub inwazji. Jest to także wojna, która uprzedzająco „łamie pokój”. Do zrozumienia zagadnienia niezbędne jest odwołanie się do pojęcia „wojny sprawiedliwej”, która istniała już w starożytności i obecnie posiada podobne zasady: 1. * Wojna ma „sprawiedliwe” przyczyny (łac. ius ad bellum) – obrona przed agresją – dla odparcia zagrożenia, a nie realizacji interesów; wszczęcie wojny może nastąpić przez upoważniony organ itd.; 2. * Wojna jest „sprawiedliwie” prowadzona (ius in bello) – ponoszenia odpowiedzialności za swoje czyny, w tym niestosowanie zakazanych broni (typu chemicznej, biologicznej itp.), ochrona ludności cywilnej; niedokonywanie zbrodni wojennych, humanitarne traktowanie jeńców itd. 3. * Wojna „sprawiedliwie” się kończy (ius post bellum) – nietraktowanie warunków pokoju jako instrumentu zemsty, właściwa kompensacja strat, przywrócenie normalnego życia i demilitaryzacji itd. Na tej podstawie została zbudowana teoria akademicka oraz próba praktycznego wyjaśnienia czym jest wojna uprzedzająca. W zmieniającym się świecie wojna uprzedzająca jest często mylona z wojną prewencyjną. Różnica polega na tym, że wojnę prewencyjną rozpoczyna się po to, aby zapobiec i zniszczyć potencjalne zagrożenie ze strony domniemanego wroga, którego atak nie musi nastąpić w bliskim czasie lub też wiadomo, że jest planowany. Wojna uprzedzająca ma miejsce tuż przed oczekiwanym atakiem wroga. Większość współczesnych akademistów stawia na równi wojnę uprzedzającą z agresją twierdząc, że jest ona nielegalna. Zaangażowanie w wojnę uprzedzającą niesie za sobą lżejsze piętno niż wojna prewencyjna. Rozpoczęcie konfliktu zbrojnego w myśl: ten, kto pierwszy „złamie zasady pokoju” podczas gdy „atak zbrojny” jeszcze nie nastąpił, nie jest dozwolone przez Kartę Narodów Zjednoczonych (zobacz „Legalność” poniżej), chyba że jest usankcjonowane zezwoleniem Rady Bezpieczeństwa ONZ w ramach działań egzekucyjnych (niektórzy autorzy twierdzą, że domniemany przeciwnik pierwszy okazuje się być potwierdzającym przygotowania do prawdopodobnego przyszłego ataku. Mimo że jeszcze nie zaatakował, w rzeczywistości „rozpoczął atak”. Niemniej jednak taka opinia nie została uwzględniona przez ONZ).