Per Daniel Amadeus Atterbom

rdf:langString Περ Άτερμπομ

rdf:langString Ο Περ Ντάνιελ Αμαντέους Άτερμπομ (Per Daniel Amadeus Atterbom, 19 Ιανουαρίου 1790 – 21 Ιουλίου 1855) ήταν Σουηδός ρομαντικός ποιητής και ακαδημαϊκός, θεωρούμενος γενικά ως ο σημαντικότερος ποιητής της Σουηδίας του 19ου αιώνα. Ο `Ατερμπομ γεννήθηκε στο Åsbo της νοτιοανατολικής Σουηδίας και ήταν γιος ενός . Σπούδασε στο Πανεπιστήμιο της Ουψάλα από το 1805 ως το 1815 και το 1828 έγινε καθηγητής της φιλοσοφίας στο ίδιο πανεπιστήμιο. Υπήρξε ο πρώτος μεγάλος ποιητής του ρομαντικού κινήματος που, αναδειχθείς από το κριτικό έργο του Λορένσο Χάμαρσκελντ, επρόκειτο να φέρει επανάσταση στη λογοτεχνία της σουηδικής γλώσσας. Το 1807, σε ηλικία 17 ετών, ίδρυσε στην Ουψάλα μία καλλιτεχνική εταιρεία, την «Aurora League», μέλη της οποίας υπήρξαν ο ποιητής και ιστορικός Α.Α. Γκράφστρεμ και άλλοι νέοι που αργότερα θα έπαιρναν εξέχουσα θέση μεταξύ των λογοτεχνών της γενιάς τους. Αρχικά εξέδωσαν την εφημερίδα Polyfem, μία πρώτη χονδροειδή προσπάθεια που εγκαταλείφθηκε σύντομα, αλλά το 1810 εμφανίσθηκε το μηνιαίο περιοδικό Fosforos, συντασσόμενο από τον `Ατερμπομ, που εκδιδόταν επί τρία χρόνια και βρήκε τη θέση του στην κλασική σουηδική λογοτεχνία. Η ύλη του ήταν αποκλειστικά ποίηση και αισθητικά δοκίμια. Από αυτό ονομάσθηκαν ο ποιητής και η σχολή του «Φωσφορισμός» και «Φωσφοριστές». Κύρια προσπάθεια των Φωσφοριστών με επικεφαλής τον `Ατερμπομ υπήρξε η αποδέσμευση της σουηδικής λογοτεχνίας από τον παλιό γαλλικό ρομαντισμό. Στη θέση του ο ποιητής εισήγαγε τη μελέτη της καινοφανούς τότε ρομαντικής σχολής της Γερμανίας και απετέλεσε το όχημα για τα πρώιμα έργα όχι μόνο του `Ατερμπομ, αλλά και των Χάμαρσκελντ, Ντάλγκρεν, Πάλμμπλαντ και άλλων. Αργότερα, τα μέλη της «Aurora League» ίδρυσαν το Poetisk Kalender (1812-1822), στο οποίο εμφανίζονταν τα ποιήματά τους, καθώς και ένα νέο περιοδικό κριτικής, το Svensk Litteraturtidning (1815-1824). Από στα ανεξάρτητα έργα του `Ατερμπομ, αυτό που εξυμνήθηκε περισσότερο είναι το Lycksalighetens Ö («Το νησί της ευτυχίας»), ένα ρομαντικό δράμα ασυνήθιστης ομορφιάς που εκδόθηκε το 1823 και μετά το 1824-1827. Χαρακτηρίζεται ως «μυθόδραμα», καθώς αντλεί την υπόθεσή του από έναν αρχαίο λαϊκό θρύλο. Πριν από αυτό, ο ποιητής είχε δημοσιεύσει έναν κύκλο στίχων, τα Blommorna («Λουλούδια»), με μυστικιστικό χαρακτήρα, παρόμοιο στην τεχνοτροπία με την ποίηση του Νοβάλις. Από ένα δραματοποιημένο παραμύθι, το Fågel Blå («Το γαλάζιο πουλί», 1813), σώζεται μόνο ένα απόσπασμα, που συγκαταλέγεται ανάμεσα στα εκλεκτότερα κείμενά του. Η αξία του ως καθαρώς λυρικού ποιητή θεωρείται ανυπέρβλητη στη Σουηδία, αλλά τα πλέον φιλόδοξα από τα έργα του πάσχουν από την αδυναμία του για την αλληγορία και τον συμβολισμό, καθώς και από τη μόνιμη υιοθεσία των μανιερισμών του και του Νοβάλις. Στα ύστερα χρόνια του έπαυσε να αναμιγνύεται με πάθος στις λογοτεχνικές αντιδικίες. Το 1835 έγινε καθηγητής της αισθητικής και της φιλολογίας στο Πανεπιστήμιο της Ουψάλα, ενώ 4 χρόνια αργότερα έγινε μέλος της Σουηδικής Ακαδημίας. Το έργο του Svenska Siare och Skalder (σε 6 τόμους, που εκδόθηκαν κατά τα έτη 1841-1855, και ένα συμπληρωμα, που εκδόθηκε το 1864) αποτελείται από μία σειρά βιογραφιών Σουηδών ποιητών και ανθρώπων των γραμμάτων. Συνιστά μία πολύτιμη ιστορία των σουηδικών γραμμάτων μέχρι το τέλος της «κλασικής» περιόδου. Τα άπαντα του `Ατερμπομ συλλέχθηκαν σε 13 τόμους και εκδόθηκαν την περίοδο 1854-1870.