Parole

rdf:langString Warunkowe przedterminowe zwolnienie

rdf:langString Warunkowe przedterminowe zwolnienie – w wymiarze sprawiedliwości, nadzorowane zwolnienie więźnia przed ukończeniem kary. Różni się od amnestii tym, że wyrok nadal jest ważny i możliwy jest powrót do więzienia w przypadku nieodpowiedniego zachowania w społeczeństwie. W USA sądy mogą określić minimalny okres, zanim więzień będzie mógł starać się o przedterminowe zwolnienie. Przykładowo, istnieją m.in. wyroki bez podania dokładnej długości kary: * 25 lat pozbawienia wolności, z możliwością warunkowego zwolnienia po 15 latach (ang. 15 to 25 years), * dożywotnie pozbawienie wolności, z możliwością warunkowego zwolnienia po 15 latach (ang. 15 to life). Drugi z powyższych przypadków znany jest jako dożywotnie pozbawienie wolności bez podania dokładnej długości kary (ang. indeterminate life sentence), a jego przeciwieństwem jest dożywotnie pozbawienie wolności bez możliwości warunkowego zwolnienia zwane bezwzględnym dożywotnim pozbawieniem wolności (ang. determinate life sentence). W większości przypadków dobre zachowanie nie gwarantuje więźniowi przedterminowego zwolnienia. Inne czynniki mogące wpłynąć na decyzję o przyznaniu tego prawa wiążą się z przekonaniem o samowystarczalności więźnia po odbyciu kary (posiadanie stałego miejsca zamieszkania, zatrudnienia, zabezpieczenia socjalnego i innych). Wiele stanów wydaje wyroki na dożywotnie pozbawienie wolności bez możliwości warunkowego zwolnienia (w przypadku morderstwa), więc każdy więzień nieskazany na karę śmierci lub za morderstwo może ubiegać się o przedterminowe zwolnienie. Jeden stan, Alaska, dopuszcza możliwość warunkowego zwolnienia w tych przypadkach. Większość państw, które przewidywały w swoich kodeksach karnych karę bezwzględnego dożywotniego pozbawienia wolności, jak np. Niemcy i Meksyk, zlikwidowały ją, jako że stanowi ona karę okrutną, niehumanitarną, pozbawiającą skazanych wszelkiej nadziei na wyjście na wolność, nawet w sytuacji, gdy ich zachowanie poprawi się do tego stopnia, iż nie będą już stwarzać zagrożenia dla społeczeństwa. Tak stwierdził m.in. niemiecki Federalny Trybunał Konstytucyjny (Bundesverfassungsgericht) w swoimwyroku z dnia 21 czerwca 1977. Także Europejski Trybunał Praw Człowieka w Strasburgu wielokrotnie wypowiedział się w swoich orzeczeniach na ten temat. Zgodnie z utrwaloną linią orzeczniczą Trybunału, kara dożywotniego pozbawienia wolności bez możliwości warunkowego przedterminowego zwolnienia stanowi naruszenie art. 3 Europejskiej Konwencji Praw Człowieka, zakazującego tortur, nieludzkie­go i po­ni­ża­ją­ce­go trak­to­wa­nia i karania. Możliwość warunkowego przedterminowego zwolnienia nie oznacza jednak zapewnienia skazanemu prawa do wcześniejszego opuszczenia zakładu karnego – należy ją rozumieć jako okresową kontrolę dalszej zasadności odbywania przez niego kary, dokonywaną przez władze krajowe. Kontrola taka ma na celu ustalenie poprawy i postępów w resocjalizacji więźnia, a skazany już od momentu wydania wyroku musi znać zasady jej prowadzenia oraz wiedzieć, jakie warunki powinien spełnić, aby przedterminowe zwolnienie stało się w jego wypadku możliwe. Try­bu­nał stanął przy tym na sta­no­wi­sku, że nie jest wystarczające wprowadzenie do prawa krajowego regulacji umożliwiających ułaskawienie skazanego na karę bezwzględnego dożywotniego pozbawienia wolności przez głowę państwa, zwol­nie­nie go z za­kła­du karnego ze względów humanitarnych (np. z powodu ciężkiej, nieuleczalnej choroby) lub też przyjęcie amnestii przez parlament. Rozwiązania te nie zapewniają bowiem realnej możliwości wcześniejszego opuszczenia zakładu karnego, gdyż udzielenie zwolnienia na ich podstawie nie podlega żadnym przesłankom zależnym od zachowania skazanego. W szczególności w odniesieniu do aktu łaski, w orzecznictwie Trybunału wskazano, że jest to akt czysto dyskrecjonalny, który nie wymaga podawania jakiegokolwiek uzasadnienia; zwykle brak jest też jakichkolwiek wytycznych do oceny wniosku skazanego w tym zakresie, a zatem nie wie on, jakie kryteria powinny być spełnione, by jego wniosek o ułaskawienie został rozpatrzony pozytywnie i kara dożywotniego pozbawienia wolności mogła mu zostać skrócona. Przed przyznaniem warunkowego zwolnienia więzień musi zaakceptować pewne warunki. Z reguły wymaga się, aby osoba przebywająca na warunkowym zwolnieniu spotykała się regularnie z kuratorem, który ustala sposób postępowania oraz czuwa nad dostosowaniem się więźnia do społeczeństwa i nadzoruje wykonanie przez niego warunków przedterminowego zwolnienia (przeważnie są to: przebywanie w domu w określonych godzinach, posiadanie stałego zatrudnienia, nieukrywanie się przed wymiarem sprawiedliwości, nieużywanie narkotyków oraz czasami także alkoholu). W niektórych przypadkach nadzór nad taką osobą może zostać zakończony przed terminem, jeśli spełnianie warunków przedterminowego zwolnienia nie jest już konieczne dla ochrony społeczeństwa (przeważnie chodzi o osoby w podeszłym wieku). W Chinach więźniowie często otrzymują zwolnienie warunkowe w celach medycznych, jeśli leczenie nie może odbywać się w więzieniu. Często stan pacjentów nie jest poważny, jednak jest to usprawiedliwienie dla zwolnienia politycznych dysydentów bez uznania niesprawiedliwości wyroku przez rząd.