Orange College of Breda

rdf:langString Illustere school en Collegium Auriacum te Breda

rdf:langString De Illustre Schole ende Collegium Auriacum tot Breda (Scola Illustris et Collegium Auriacum; Hooghe School en het Oranjisch Collegie te Breda) was een instelling voor universitair onderwijs, die korte tijd, van 1646 tot 1669, in Breda heeft bestaan. In 1637 was Breda ten derden male, en nu definitief, heroverd door de Republiek onder leiding van de stadhouder Frederik Hendrik. Dit succes vormde ook een persoonlijke genoegdoening voor de prins, voor wie de baronie Breda het bijzondere erfgoed van zijn geslacht vormde. De stad mocht nu enigszins in haar oude luister worden hersteld. De prins wenste hier een protestants cultuurcentrum voor Brabant te vestigen. Het initiatief ging mede uit van de geleerde protestantse predikant (1599-1671), die eerder al had meegewerkt aan de Statenvertaling. Hij had vervolgens als veldpredikant in het Staatse leger gewerkt en was aanwezig geweest bij de herovering van Breda. Sinds 1638 ijverde hij in de stad en omgeving, de baronie van Breda, voor de calvinistische zaak. Hij verkreeg daarbij van de prins alle steun tot oprichting ter plaatse van een Illustere school, die beursstudenten zou opleiden tot het ambt van dominee, alsmede meer aanzienlijke jongelui tot bestuursdienst en krijgsdienst. Voor de algehele financiering zorgde de prins, uit eigen middelen van hemzelf en zijn echtgenote. Uit de stadhouderlijke bibliotheek van de Oranjes, berustende in het kasteel van Breda, stond de prins bovendien meer dan 200 boeken af. Er werd een breed universitair programma gedoceerd: theologie, geneeskunde, rechten, wiskunde en filosofie; voorts werden nog de volgende hulpvakken gedoceerd: plantkunde, geschiedenis, Grieks en Hebreeuws. Er waren ook een rijschool en (evenals in Leiden) een schermschool aan het instituut verbonden. Deze toegevoegde vakken hadden, zoals gedeeltelijk ook de wiskunde, vooral een militaire betekenis. Voorts werd aan dit athenaeum illustre een internaat (of hospitium) verbonden dat Collegium Auriacum (College van Oranje, Oranjecollege) heette, naar voorbeeld van het Statencollege te Leiden. Als rector magnificus en regent van dit college gaf Van Renesse theologisch onderwijs en zag hij daarnaast toe op het wel en wee van de studenten.