Misirlou

rdf:langString Μισιρλού

rdf:langString Μισιρλού, που σημαίνει Αιγύπτια (από την τουρκική λέξη "Mısırlı"; που παράγεται από το αραβικό مصر, Miṣr, "Αίγυπτος" και σημαίνει "Αιγύπτιος/Αιγύπτια") είναι ο τίτλος ενός ελληνικού ρεμπέτικου τραγουδιού, που είναι σήμερα πολύ δημοφιλές σε τέσσερα εντελώς διαφορετικά είδη μουσικής: στο ρεμπέτικο, στη λαϊκή μουσική της Μέσης Ανατολής, στην εβραϊκή μουσική που παίζεται σε γάμους και γιορτές, και στο . Το τραγούδι πρωτοπαίχτηκε από τη ρεμπέτικη ορχήστρα του στην Αθήνα, το 1927. Όπως συνέβαινε και με σχεδόν όλα τα πρώιμα ρεμπέτικα τραγούδια, ο αυθεντικός συνθέτης του τραγουδιού έμεινε άγνωστος, και η σύνθεση κατοχυρώθηκε στον αρχηγό της κομπανίας. Η μελωδία κατά πάσα πιθανότητα συντέθηκε συλλογικά από τους μουσικούς, όπως συνέβαινε συχνά εκείνη την εποχή, ενώ οι στίχοι ήταν σχεδόν σίγουρα του Πατρινού. Στην αρχική έκδοση του τραγουδιού, το όνομα της κοπέλας του τίτλου προφερόταν από τον Πατρινό "Μουσουρλού", με βαριά Σμυρναΐικη προφορά. Το τραγούδι αρχικά γράφτηκε σαν ζεϊμπέκικο, σε πιο αργό ρυθμό και διαφορετικό απ' τη σημερινή "οριεντάλ" έκδοση χάρη στην οποία έχει γίνει γνωστό. Έτσι ακούγεται στην πρώτη γνωστή ηχογράφηση, που έκανε ο Πατρινός στην Ελλάδα γύρω στο 1930· μια δεύτερη ηχογράφηση έγινε απ' τον ίδιο στη Νέα Υόρκη, το 1931. Το 1941 ο , ένας ελληνοαμερικάνος δάσκαλος της μουσικής, κυκλοφόρησε μια ορχηστρική τζαζ εκτέλεση του τραγουδιού, αναφέροντας τον εαυτό του σαν συνθέτη. Μια και ο ισχυρισμός του αυτός ποτέ δεν αμφισβητήθηκε, θεωρείται ακόμα και σήμερα σαν ο συνθέτης του κομματιού. Οι S. Russell, N. Wise και M. Leeds αργότερα έγραψαν αγγλικούς στίχους για το τραγούδι. Ο Ρουμπάνης άλλαξε επίσης τον τόνο και τη μελωδία, δίνοντας στο τραγούδι τον ανατολίτικο ήχο με τον οποίο είναι γνωστό σήμερα. Το τραγούδι διασκευάστηκε από τον κιθαρίστα (Dick Dale) στη δεκαετία του '60, όταν κάποιος απ' το κοινό του τον ρώτησε αν μπορούσε να παίξει ένα ολόκληρο τραγούδι πάνω σε μια μόνο χορδή της κιθάρας. Η εκτέλεση του Ντέιλ ήταν αυτή που έκανε γνωστό το τραγούδι στις Ηνωμένες Πολιτείες. Ο Ντέιλ είχε Λιβανέζικες ρίζες και συχνά ανέφερε την επιρροή της Αρμένικης μουσικής στο κιθαριστικό του στυλ, κι έτσι πολλοί πίστεψαν κατά καιρούς ότι το τραγούδι ήταν Αρμένικο ή Λιβανέζικο. Η ανατολίτικη βερσιόν του τραγουδιού υπήρξε επί χρόνια πολύ δημοφιλής στη Μέση Ανατολή, κι έτσι αρκετοί από αυτή την περιοχή πιστεύουν ότι είναι παραδοσιακό τραγούδι της χώρας τους. Το 1963, οι Beach Boys στο άλμπουμ τους Surfin' USA παρουσίασαν μια εκτέλεση του τραγουδιού παρόμοια με αυτή του Ντέιλ, κάνοντας έτσι τη Μισιρλού ένα κομμάτι της surf παράδοσης αλλά και της Αμερικάνικης ποπ κουλτούρας. Μέχρι σήμερα έχουν εμφανιστεί εκατοντάδες επανεκτελέσεις, από καλλιτέχνες όλων των ειδών. Το 1994 η Μισιρλού -στη βερσιόν του Ντέιλ- έγινε ξανά επιτυχία, καθώς ακουγόταν στο σάουντρακ της ταινίας Pulp Fiction. Το 2004, το τραγούδι επιλέχτηκε από την οργανωτική επιτροπή των Ολυμπιακών Αγώνων της Αθήνας σαν ένα από τα πιο γνωστά ελληνικά τραγούδια όλων των εποχών, και ακούστηκε στην τελετή λήξης των αγώνων από την Άννα Βίσση. Τελευταία, το 2006, η εκτέλεση του Ντέιλ ξανάγινε δημοφιλής, καθώς αποτέλεσε τη βάση για το single των Pump It. Στην Ελλάδα, τη Μισιρλού έχουν τραγουδήσει αρκετοί καλλιτέχνες, ανάμεσα στους οποίος η Σοφία Βέμπο και ο Νίκος Γούναρης. Οι Last Drive έκαναν μια ορχηστρική surf διασκευή στο κομμάτι στο πρώτο τους άλμπουμ Underworld Shakedown το 1986. Αργότερα άλλη μια γκαράζ μπάντα, οι παρουσίασαν τη δική της εκδοχή, σε πιο αργό τέμπο και πιο κοντά στην αυθεντική εκτέλεση, με τίτλο Misirlou the Greek. Το 2017 μία ακόμη ελληνική μπάντα, οι Blandras, κυκλοφορούν την δικιά τους διασκευή του κομματιού σε μία πιο psychedelic rock εκτέλεση, στο πρώτο τους άλμπουμ με τίτλο Purple Sun.