Marcus Pupius Piso Frugi Calpurnianus

rdf:langString Marek Pupiusz Pizon Frugi Kalpurnian

rdf:langString Marcus Pupius Piso Frugi Calpurnianus – polityk rzymski okresu schyłku republiki.Syn Lucjusza Kalpurniusza Pizona Frugi, pretora w 112 p.n.e. Około 90 p.n.e. adoptowany przez Marka Pupiusza gdy ten był już bardzo stary.W młodości oddawał się studiom retorycznym i filozoficznym. Jego nauczycielem był perypatetyk Staseas z Neapolu. Marek Tuliusz Cyceron wspomina, że codziennie uprawiał ćwiczenia retororyczne po łacinie i po grecku wraz ze swoimi przyjaciółmi: Kwintusem Pompejuszem Bityńskim i właśnie z Markiem Pupiuszem. Pod koniec 79 p.n.e. Marek Pupiusz odbył podróż do Grecji, prawdopodobnie razem z Cyceronem i jego bratem, sugeruje to wzmianka o ich wspólnym pobycie w Metaponcie. W 84 p.n.e., po śmierci Korneliusza Cynny, poślubił wdowę po nim, Annię. Jednak w 81 p.n.e. rozwiódł się z nią, żeby przypodobać się Sulli. Wellejusz Paterkulus przeciwstawia jego postawę zachowaniu Cezara, który będąc zięciem Cynny, nie odtrącił jego córki z lęku przed represjami. W 83 p.n.e. sprawował urząd kwestora. Został przydzielony do konsula Lucjusza Korneliusza Scypiona Azjatyckiego, ale odmówił przyjęcia obowiązków, zajmując inną pozycję w toczącej się wojnie domowej. W 74 p.n.e. starał się o urząd edyla, ale przegrał wybory z Markiem Sejuszem, choć ten ostatni na skutek procesu sądowego stracił znaczną część majątku, spadając poniżej cenzusu ekwity. W 72 p.n.e. sprawował funkcję pretora, a w roku następnym objął jako prokonsul namiestnictwo prowincji Hiszpania. Po powrocie z prowincji odbył triumf, bez, według jego przeciwników, dostatecznych osiągnięć. W 67 p.n.e. został legatem Pompejusza w wojnie z piratami. Prowadził działania wojenne w Bosforze i Propontydzie. Pozostał legatem Pompejusza w z Mitrydatesem. Brał udział w 63 p.n.e. w zdobyciu Jerozolimy. W 61 p.n.e. przy aktywnym poparciu Pompejusza został wybrany konsulem razem z Markiem Waleriuszem Messalą Nigrem. Już na początku konsulatu mocno uraził Cycerona, nie pytając go jako pierwszego o zdanie w czasie dyskusji w senacie, co ustalało porządek zabierania głosu na cały rok. Bronił Klodiusza oskarżonego o sprofanowanie misteriów ku czci Dobrej Bogini (Bona Dea). W grudniu 62 p.n.e. Klodiusz w kobiecym przebraniu wszedł do domu Cezara, ówczesnego najwyższego kapłana (pontifex maximus), gdzie odbywały się właśnie doroczne misteria ku czci Dobrej Bogini, i gdzie w tym czasie wstęp mężczyzn był zabroniony. Celem tej wizyty miała być schadzka z Pompeją, żoną Cezara.Ostatecznie, dzięki przekupstwu, Klodiusz został uniewinniony.Cyceron zwalczający Klodiusz, atakował też jego popleczników, w tym Pizona, i doprowadził do powzięcia przez senat uchwały odbierającej Pupiuszowi Pizonowi przeznaczoną już dla niego prowincję Syrię. Mimo że Marek Pupiusz był przeciwnikiem politycznym Cycerona, który z pogardą wypowiadał się o działalności konsula z 61 p.n.e., po latach wprowadził Cyceron go do dialogu „Problemy najwyższego dobra i zła (De finibus)”. Opisuje w nim wycieczkę w czasie wspólnych studiów w Atenach do gaju, w którym Platon założył kiedyś Akademię. Pizon wygłasza wykłada o tym, co jest najwyższym dobrem według filozofii perypatetycznej.