Mali War

rdf:langString Wojna domowa w Mali (2012–2014)

rdf:langString Wojna domowa w Mali (2012–2014) – seria konfliktów zbrojnych między armią malijską a rebeliantami tuareskimi z Narodowego Ruchu Wyzwolenia Azawadu (MNLA), a następnie MNLA z ich dawnymi sojusznikami z islamistycznych ugrupowań ekstremistycznych. Po pokonaniu MNLA przez islamistów do ofensywy przystąpiła ponownie armia malijska. Rebelia Tuaregów została rozpoczęta 17 stycznia 2012 atakiem rebeliantów na wojsko narodowe, co oznaczało złamanie rozejmu z 2009. W wyniku operacji Tuaregów od stycznia do marca 2012, władze centralne utraciły kontrolę nad kilkoma miastami, a rebelianci zdobyli kontrolę nad większością terenu Azawadu. Niezadowolone z sytuacji wojsko zbuntowało się i 22 marca 2012 odsunęło od władzy prezydenta Amadou Toumani Touré. Zamach stanu spowodował nałożenie na Mali sankcji przez społeczność międzynarodową. Sytuację polityczną wykorzystali Tuaregowie, którzy zainicjowali nową ofensywę wobec bezradnego wojska.W dniach 30 marca – 1 kwietnia 2012 zajęli kolejno najważniejsze miasta północnego Mali: Kidal, Gao, Timbuktu. Rebelianci ogłosili swoje zwycięstwo i zadeklarowali zakończenie operacji wojskowych 5 kwietnia 2012. 6 kwietnia 2012 Azawad proklamował niepodległość. Pod koniec czerwca 2012 w Azawadzie doszło do wojny, w wyniku której islamscy radykałowie pokonali Tuaregów i wypędzili ich z głównych miast. W krótkim czasie Al-Ka’ida Islamskiego Maghrebu, Ruch na rzecz Jedności i Dżihadu w Afryce Zachodniej i Ansar ad-Din przejęły kontrolę nad całym Azawadem, zaprowadzając tam własne porządki i prawo opierające się na szariacie. Wobec groźby ataków terrorystycznych w Afryce i Europie przygotowywanych przez fundamentalistów z Azawadu, opracowano przy malijskim poparciu plan odbicia tego obszaru przez kraje stowarzyszone w ECOWAS. Plan operacji został ostatecznie zatwierdzony 20 grudnia 2012 przez Radę Bezpieczeństwa ONZ. Dzień później islamiści i MNLA ogłosiły zakończenie walk. 10 stycznia 2013 wojsko malijskie rozpoczęło akcje zaczepne na obrzeżach terenów zajętych przez islamistów. Rebelianci zajęli wówczas miasto Konna i po apelu prezydenta Dioncounda Traore, 11 stycznia 2013 siły francuskie rozpoczęły bombardowania pozycji dżihadystów w ramach operacji Serwal. W pierwszym tygodniu operacji francuskie siły powietrzne bombardowały nacierających na południe Mali bojowników, by powstrzymać ich postępy (14 stycznia 2013 zajęli Diabaly, lecz cztery dni później Francuzi je odbili). Dokonywano również nalotów na twierdze rebeliantów w północnym Mali, doprowadzając do ucieczki dużych grup partyzanckich z miast, co ułatwiło w następnej fazie operacji siłom lądowym przechwytywanie kolejnych bastionów. 17 stycznia 2013 siły francuskie rozpoczęły ofensywę naziemną. Już w pierwszym dniu odbiło miasto Konna. Do 21 stycznia 2013 przełamanie rebeliantów na linii miast Diabaly – Konna – Douentza, dzięki czemu powstałą możliwość wejścia na ziemie dawnego Azawadu. Do Mali wprowadzano pierwsze oddziały międzynarodowych wojsk pod egidą ECOWAS. W dniach 16–19 stycznia 2013 miał miejsce odwetowy atak terrorystów z ugrupowania Zamaskowana Brygada na pola gazowe In Amnas w Algierii, gdzie uprowadzono setki osób w tym 132 cudzoziemców. Według terrorystów był to odwet za francuskie bombardowania w Mali. Po czterech dniach i szturmie algierskich jednostek specjalnych uwolniono zakładników, jednak 39 z nich poniosło śmierć. Po 21 stycznia 2013 wojska francuskie rozpoczęły marsz ku największym miastom północnego Mali. 25 stycznia 2013 siły malijsko-francuskie wkroczyły do Hombori, dzień później zajęto bombardowane Gao. 28 stycznia 2013 siły francuskie wkroczyły do Timbuktu, gdzie nie napotkano większego oporu. W akcji zajmowania tamtejszego lotniska udział wzięli paralotniarze z Legii Cudzoziemskiej. 30 stycznia 2013 odbito ostatnie duże miasto zajmowane wcześniej przez rebeliantów – Kidal. Po spacyfikowaniu terenu samozwańczego Azawadu, w lutym 2013 fundamentaliści islamscy przegrupowali siły i rozpoczęli kampanię partyzancką. Był to początek ataków rebeliantów na konwoje wojsk francuskich oraz miasta odbite przez armie sprzymierzonych. Zdecydowana przewaga podmiotów interweniujących (Francja i wojska wchodzące w skład afrykańskiej misji AFISMA) nad dżihadystami nie pozwoliła im zdobycia przewagi terytorialnej, jednak powodowało przeciąganie się misji oraz powiększało straty aliantów. Tymczasem siły francuskie wspierane przez wojsko czadyjskie i malijskie przerzucano na pustynny płaskowyż w północnych sektorach Mali, gdzie swoje bazy miała Al-Ka’ida Islamskiego Maghrebu i jej satelickie ugrupowania. W połowie kwietnia 2013 terytorium byłego Azawadu zostało spacyfikowane, a dżihadyści zagrozili atakami odwetowymi. Miasta znalazły się pod kontrolą wojsk malijskich. W niektórych stacjonowały wojska francuskie (Gao, Kidal, Tessalit, Timbuktu), czadyjskie (Gao, Kidal, Menaka), nigerskie (Gao, Gossi, Ansongo i Menaka) oraz tuareskie (Aguelhok, Anefis, Kidal, In Khalil, Tessalit, Tinzaouaten). Podczas gdy siły francuskie rozpoczęły wycofywać się z Mali, ogłoszono, iż 28 lipca 2013 odbędą się wybory generalne, które wyłonią parlament i prezydenta kraju i zastąpią pełniącego obowiązki głowy państwa Dioncoundę Traoré, który tymczasowo piastował władzę po oddaniu rządów w ręce cywilne przez lidera junty wojskowej Amadou Sanogo. W czerwcu 2013 w stolicy Burkinie Faso prowadzono rokowania między rządem w Bamako i Tuaregami, które zakończyły się podpisaniem porozumienia pokojowego dnia 18 czerwca 2013. Równocześnie przygotowywano się do wprowadzenia misji stabilizacyjnej ONZ według rezolucji z 25 kwietnia 2013. Zgodnie z ustaleniami wraz z dniem 1 lipca 2013, żołnierze z państw Afryki Zachodniej przeszło pod dowództwo ONZ. Tym samym wojska Organizacji Narodów Zjednoczonych MINUSMA przejęły misję z rąk AFISMA. Na przełomie lipca i sierpnia 2013 odbyły się wybory prezydenckie. Pierwszą turę przeprowadzoną zgodnie z planem 28 lipca 2013 wygrał były premier Ibrahim Boubacar Keïta, który uzyskał 39,23%. Do drugiej tury wszedł również były minister finansów Soumaïla Cissé (19,44%). Frekwencja wyborcza wyniosła 51,54%. Druga tura mimo ulew odbyła się 11 sierpnia 2013. Zdecydowane zwycięstwo odniósł Keïta uzyskując 77,61%. Frekwencja w drugiej turze wyniosła 45,78%. Cissé uznał swoją przegraną, z kolei Keïta został zaprzysiężony na stanowisku prezydenta 4 września 2013. Mimo iż francuski prezydent François Hollande ogłosił 19 września 2013 zwycięstwo w wojnie z terroryzmem, konflikt nie dobiegł końca. Dżihadyści prowadzili w dalszym ciągu działania partyzanckie, które doprowadziły 2 listopada 2013 do mordu na dwóch francuskich dziennikarzach pod Kidalem. W wyniku tego siły francuskie podjęły kolejne działania prewencyjne wobec zagrożenia wynikającego ze strony terrorystów. Na domiar złego, 29 listopada 2013 tuarescy separatyści ogłosili zakończenie zawieszenia broni, trwającego od czerwcowego porozumienia z Wagadugu. Przyczyną wznowienia wojny były oskarżenia rebeliantów o łamanie ustaleń z Wagadugu przez malijski rząd. W związku z tym MNLA, HCUA i MAA atakowały malijskie siły bezpieczeństwa. Punktem kulminacyjnym był szturm na Kidal z 17 maja 2014, w czasie kiedy w mieście z wizytą przebywał premier Moussa Mara. Rebelianci zajęli budynek gubernatora, który bezskutecznie próbowało odbić malijskie wojsko pobite przez separatystów. W roli mediatora do Kidalu przybył prezydent Mauretanii Muhammad uld Abd al-Aziz, który 22 maja 2014 wynegocjował między skonfliktowanymi stronami pięciopunktowe zawieszenie broni.