Lukoil

rdf:langString Łukoil

rdf:langString Jukos

rdf:langString Łukoil, Lukoil, ŁUKoil, właściwie OAO Nieftianaja kompanija „ŁUKOJŁ” (ros. ПАО «Нефтяная компания „Лукойл“») – drugie pod względem wielkości rosyjskie przedsiębiorstwo naftowe. Powstało w 1991 roku z połączenia trzech zakładów państwowych: „Łangiepasnieftiegaz”, „Urajnieftiegaz” i „Kogałymnieftiegaz”. Ich nazwy pochodziły od miast w zachodniej Syberii: Łangiepas, Uraj i Kogałym. Pierwotnie przedsiębiorstwo nazywało się „ŁangiepasUrajKogałymnieft (ŁUKOJŁ)” (ЛангепасУрайКогалымнефть (ЛУКОЙЛ)). W 1993 przedsiębiorstwo przekształcono w spółkę akcyjną (OAO, „otwarte towarzystwo akcyjne”) pod obecną nazwą. Skrótowiec „ŁUKoil” powstał z pierwszych liter połączonych jednostek oraz angielskiego słowa oil („ropa naftowa”). W roku 2006 Łukoil wyprodukował ponad 95 milionów ton ropy naftowej i wydobył 13 miliardów metrów sześciennych gazu ziemnego. 16 kwietnia 2007 wartość giełdowa spółki wyniosła 73 miliardy dolarów. Przedsiębiorstwo zatrudnia ponad 100 tysięcy pracowników. W Polsce posiadało 115 stacji paliw, poprzednio funkcjonujących pod marką Jet, w większości zakupionych od amerykańskiego koncernu ConocoPhillips, wycofującego się z europejskiego rynku detalicznego. W roku 2002 Łukoil, w konsorcjum z brytyjskim , bezskutecznie dążył do przejęcia gdańskiego Lotosu, jednak Rotch Energy ostatecznie utworzył konsorcjum z PKN Orlen, a przetarg prywatyzacyjny został unieważniony przez Ministerstwo Skarbu Państwa. Łukoil był także konkurentem Orlenu do przejęcia litewskiej rafinerii w Możejkach w latach 2005–2006. Jesienią 2009 roku prezes Łukoilu ogłosił wycofanie koncernu z planów dynamicznej rozbudowy sieci stacji i budowy terminalu paliwowego w Polsce. Powodem zamrożenia inwestycji miało być negatywne nastawienie Polaków do rosyjskiego biznesu. Łukoil wydobywa ropę naftową w Rosji, Azerbejdżanie, Kazachstanie, Egipcie i Iraku. Swoje stacje paliw posiada w 11 państwach w Europie i Stanach Zjednoczonych. Do koncernu należy linia lotnicza Łukoil-Awia.

rdf:langString Jukos (ros. ОАО «НК „ЮКОС“») – nieistniejące rosyjskie przedsiębiorstwo naftowe. Powstało w 1993. Jego nazwa pochodzi od pierwszych liter głównych aktywów należących wówczas do kompanii: Jugansknieftiegazu (Юганскнефтегаз) i Kujbyszewnieftieorgsintiez (КуйбышевнефтеОргСинтез). W 1995 państwo sprzedało 45% akcji Jukosu bankowi , który wkrótce dokupił jeszcze 33% akcji. W 1996 na czele przedsiębiorstwa stanął Michaił Chodorkowski, będący jednocześnie głównym akcjonariuszem Menatepu. W kolejnych latach Jukos przejął kilka mniejszych rosyjskich przedsiębiorstw naftowych, dzięki czemu mógł zwiększyć wydobycie. W 2003 stał się największym przedsiębiorstwem naftowym w Rosji. Roczne wydobycie ropy sięgało 81 mln ton, co dawało niemal 20% całości rosyjskiej produkcji. Sukces zawdzięczał dobremu zarządzaniu (jako jedna z pierwszych rosyjskich kompanii energetycznych, zatrudnił wielu menedżerów z Zachodu), względnej przejrzystości w działaniu i efektywnemu lobbowaniu swoich interesów w rosyjskiej Dumie. Ówczesna struktura własności Jukosu nie była do końca jasna. Zgodnie z danymi opublikowanymi przez przedsiębiorstwo w 2002 roku jego największymi akcjonariuszami byli: Michaił Chodorkowski (9,5%), (8%), (8%), Władimir Dubow (7%), (7%) i (4,5%). Po kilku latach od prywatyzacji Jukos stał się potężnym przedsiębiorstwem o wielkich ambicjach. W kwietniu 2002 ogłoszono fuzję Jukosu z Sibnieftem, inną rosyjską kompanią energetyczną. W rezultacie połączenia miał powstać czwarty pod względem wydobycia koncern naftowy świata. Plany Chodorkowskiego pokrzyżował jednak Kreml. 2 lipca 2003 aresztowany został Płaton Lebiediew, wiceprezes przedsiębiorstwa. Oskarżono go o oszustwa i niepłacenie podatków. Wydarzenie to otworzyło tzw. „sprawę Jukosu”. 25 października 2003 aresztowany został Michaił Chodorkowski, który miał spędzić w kolonii karnej 10 lat, do ułaskawienia przez prezydenta Władimira Putina i emigracji z Rosji w 2013. Był to początek końca przedsiębiorstwa, które popadło w konflikt z władzą. Jego najważniejszymi przyczynami były: chęć Kremla, aby przejąć część aktywów Jukosu, który stał się zbyt potężny oraz ambicje polityczne jego największych akcjonariuszy. Oficjalnie Jukos został oskarżony o niepłacenie podatków w należnej wysokości. Suma zaległości przedstawionych przedsiębiorstwu do 2006 wyniosła ponad 50 mld dolarów, co przewyższało wartość całego przedsiębiorstwa sprzed „sprawy Jukosu”. W grudniu 2004 na licytacji sprzedano, znacznie poniżej realnej wartości, największe złoże Jukosu – Jugansknieftiegaz. Przejął je Rosnieft, państwowa kompania naftowa. W sierpniu 2006 przedsiębiorstwo zostało ogłoszone bankrutem, a dopiero w 2015 roku zawarto po latach formalne porozumienie z nieistniejącą realnie od 2007 roku firmą, kończąc ostatecznie „sprawę Jukosu”.