Law and Justice

rdf:langString Prawo i Sprawiedliwość

rdf:langString Prawo i Sprawiedliwość (PiS) – polska partia polityczna założona na kongresie 29 maja 2001 przez braci Lecha i Jarosława Kaczyńskich, zarejestrowana sądownie 13 czerwca 2001. Powstała na fali popularności uzyskanej przez Lecha Kaczyńskiego podczas sprawowania przez niego funkcji ministra sprawiedliwości i prokuratora generalnego w rządzie Akcji Wyborczej Solidarność. Ideologia partii stanowi połączenie konserwatyzmu społecznego i narodowego, solidaryzmu, interwencjonizmu, chrześcijańskiej demokracji. Partia określana jest przez część komentatorów politycznych i mediów jako ugrupowanie populistyczne i eurosceptyczne, przy czym od początku opowiada się za członkostwem Polski w Unii Europejskiej i popiera rozszerzanie jej struktur, jednak uważa, że UE powinna być zreformowana. Politykę europejską PiS można określić jako konfederacyjną i popierającą Europę narodów. Partia podjęła współpracę z narodowo-katolickim Radiem Maryja. Wskazuje się na odejście PiS od części wartości konserwatywnych w kierunku narodowo-etatystycznym oraz na cechy nacjonalistyczne ugrupowania. Po raz pierwszy Prawo i Sprawiedliwość uczestniczyło w sprawowaniu władzy w latach 2005–2007, tworząc rząd Kazimierza Marcinkiewicza i rząd Jarosława Kaczyńskiego – od 2006 do 2007 w koalicji z Samoobroną RP i Ligą Polskich Rodzin, zaś do 2006 i w schyłkowym okresie w 2007 rząd mniejszościowy. Przez dwie kolejne kadencje (2007–2015) PiS było największą partią opozycyjną w parlamencie. W okresie VIII kadencji Sejmu RP (2015–2019) PiS posiadało największy klub parlamentarny w historii III RP (rekordową liczbę członków – 238 posłów i 65 senatorów – liczył w 2018, zaś najwięcej posłów – 240 – w 2019), który stał się zapleczem rządów Beaty Szydło (2015–2017) i Mateusza Morawieckiego (od 2017). W skład Rady Ministrów wraz z PiS wchodzą Solidarna Polska i od 2021 Partia Republikańska. W latach 2015–2021 rząd współtworzyła także Polska Razem, w 2017 przekształcona w Porozumienie – po wyjściu którego z koalicji rządzącej rząd przybrał charakter mniejszościowy. Formalną większość odzyskał w 2022, po wejściu w jego skład stowarzyszenia Polskie Sprawy, posiadającego koło poselskie. Prezydentami Rzeczypospolitej Polskiej zostali dwaj kandydaci wystawieni przez PiS: Lech Kaczyński (2005–2010) i Andrzej Duda (od 2015). Prawo i Sprawiedliwość należy do grupy Europejscy Konserwatyści i Reformatorzy w Parlamencie Europejskim oraz do europejskiej partii politycznej Sojusz Europejskich Konserwatystów i Reformatorów. Działacze PiS starszej generacji wywodzą się w większości ze środowiska „Solidarności” i późniejszej AWS (Porozumienia Centrum, Ruchu Społecznego AWS, Porozumienia Polskich Chrześcijańskich Demokratów, Stronnictwa Konserwatywno-Ludowego i Zjednoczenia Chrześcijańsko-Narodowego) oraz Ruchu Odbudowy Polski.