Jean Orry

rdf:langString Jean Orry

rdf:langString Jean Orry (ur. 4 września 1652 w Paryżu, zm. 29 września 1719 tamże) – francuski ekonomista i polityk. Był też de facto pierwszym urzędnikiem zwanym Primo Sectretario de Estado pierwszy sekretarz stanu. Gdy toczyła się wojna o sukcesję hiszpańską (1701-1714), Ludwik XIV wspierał słabych militarnie Hiszpanów i ich nowego króla, a swego wnuka Filipa V wysyłając posiłki wojskowe i niektórych swych ekspertów od ekonomii, którzy mieli odbudować zaniedbaną hiszpańska gospodarkę. Jednym z tych ekspertów był właśnie Jean Orry, który dotarł do Madrytu już w 1701 roku. Orry dokonał centralizującej przebudowy administracji na wzór francuski. Poza tym był agentem Ludwika XIV w Madrycie wraz z Marie-Anne de la Trémoille, księżną des Ursins (1642-1722), która również przybyła w roku 1701 jako Camarera Mayor (dama dworu) młodej małżonki królewskiej. Od 1706 do 1713 roku Orry przebywał we Francji, chroniąc się przed postępami nieprzyjacielskiego angielsko-austriacko-holenderskiego wojska, które przejściowo zajęło Madryt. Orry ułożył treść królewskiego dekretu (23 XII 1713), który centralizował Kortezy i przyznawał stolicy bezpośrednia władzę nad władzami lokalnymi. Władze lokalne – „rady terytorialne” Consejos Territoriales zostały zastąpione systemem intendentów odpowiedzialnych bezpośrednio przed Orry’m. Niektóre rady takie jak np. Consejo de Castilla zachowały jednak pewne wpływy. Nowa małżonka króla Włoszka Elżbieta Farnese i jej protegowany minister Giulio Alberoni niechętnie widzieli francuskiego ministra. 7 lutego 1715 roku Orry został odesłany do Francji.Później tego roku król podpisał przygotowany jeszcze przez Orry’ego dokument o nazwie Decreto de Nueva Planta znosząc większość średniowiecznych lokalnych przywilejów. Od roku 1705 współministrem był Hiszpan Pedro Fernandez del Campo y Angulo, markiz Mejorada, w praktyce jednak decydowała opinia Orry’ego. Jego synem był zdolny francuski generalny kontroler finansów Philibert Orry.