Gewehr 41

rdf:langString Karabin Gew41

rdf:langString Gewehr 41 – niemiecki karabin samopowtarzalny z okresu II wojny światowej. Występował w 2 wersjach, zależnie od producenta: Gew41(W) – produkcji Carl Walther Waffenfabrik oraz Gew41 (M) – produkcji Mauser-Werke Oberndorf Waffensysteme GmbH. Na początku lat 40., w armii niemieckiej coraz bardziej uwidaczniała się potrzeba zwiększenia efektywności piechoty, poprzez zastąpienie dotychczas używanych karabinów powtarzalnych (konstrukcyjnie sięgających końca XIX wieku), nowocześniejszą bronią samopowtarzalną. W celu opracowania nowego karabinu przygotowano specyfikację, rozesłaną następnie do potencjalnych producentów. Główne wymagania dla konstrukcji obejmowały następujące założenia: * Gazy prochowe nie mogły być odprowadzane przez boczny otwór lufy (odrzucano taką koncepcję ze względu na obawę, iż spowoduje to znaczną utratę energii pocisku. W rzeczywistości w takiej konstrukcji utrata energii jest znikoma, czego przykładem był udany radziecki karabin SWT, jak i późniejsze wykorzystanie tego systemu w niemieckich Gew43. * Mechanizm nie mógł mieć żadnych ruchomych części na zewnątrz konstrukcji. * W przypadku awarii mechanizmu automatycznego przeładowania, miała istnieć możliwość przeładowania broni ręcznie, tak jak karabinu powtarzalnego. Swoje prototypy przedstawiły dwie firmy: Mauser oraz Walther. Obie konstrukcje były do siebie zbliżone. Działały na zasadzie wykorzystania energii gazów prochowych odprowadzanych z wylotu lufy, oraz posiadały stałe 10-nabojowe magazynki, ładowane przy pomocy 5-nabojowych łódek Mausera Kar98k. Różniły się sposobem ryglowania: wersja Mausera ryglowana była przez obrót zamka, a Walthera ryglami rozchylnymi. Gew41 (M) okazał się konstrukcją kompletnie nieudaną. Zastosowany system ryglowania, uwzględniający zarówno tryb samopowtarzalny, jak i możliwość ręcznego przeładowywania rączką zamkową, jak w zamkach czterotaktowych Kar98k był bardzo skomplikowany. Dodatkowo karabin był zawodny i miał problemy z celnością. Po wyprodukowaniu zaledwie 6 673 egzemplarzy produkcję wstrzymano, a 1 673 szt. zwrócono, jako nienadające się do użytku. Gew41 (W) odniósł większy sukces, głównie z powodu zignorowania przez producenta dwóch ostatnich wymagań specyfikacji. System ryglowania okazał się dużo prostszy i mniej zawodny niż w wersji Mausera. Szacuje się, że wyprodukowano ich od 40 do 150 tys., jednak wyprodukowane egzemplarze ulegały szybkiemu zużyciu na froncie. Problemem obu karabinów było szybkie zanieczyszczanie się układu gazowego, prowadzące do częstych awarii. Na domiar złego układ ten, składał się z wielu ciasno spasowanych ze sobą części, przez co był trudny w demontażu i utrzymaniu w czystości, w warunkach polowych. Po ataku III Rzeszy na ZSRR, w 1941 r. w ręce Niemców dostało się wiele egzemplarzy radzieckich karabinów SWT. Zastosowany w nich system odprowadzania gazów przez boczny otwór lufy, wykazał sensowność takiego rozwiązania, które postanowiono zaadaptować. Efektem było powstanie karabinu Gew43, łączącego konstrukcję Gew41(W) z mechanizmem gazowym SWT.