Geriatrics

rdf:langString Geriatria

rdf:langString Geriatria – dziedzina medycyny zajmująca się schorzeniami wieku podeszłego. Historycznie wywodzi się z interny, jako „królowej nauk medycznych”, ale aktualnie obejmuje również inne zagadnienia związane ze schorzeniami wieku podeszłego, czerpiąc z m.in. z medycyny rodzinnej, neurologii czy psychiatrii. Geriatrii nie należy mylić z gerontologią, która jest nauką o procesach starzenia się. Pierwsze oznaki starzenia występują w wieku już 30–40 lat, zaś prawnie granicę dostępu do świadczeń na świecie ustalono na 60 lat, w Polsce na 65. Geriatria w Polsce po roku 1990 jest w dramatycznym regresie, przykładowo w Polsce łóżek szpitalnych przeznaczonych na kompleksową opiekę osób w podeszłym wieku jest zaledwie około 500 (z czego połowa na Śląsku), a np. w samej Belgii (nie porównując jakości): 7500 co stanowi i tak o 1/3 za mało. Wraz z procesem starzenia się organizmu w ciele i psychice zachodzą charakterystyczne zmiany. Rozwijają się takie jak choroba Alzheimera, Parkinsona czy nadciśnienie tętnicze. Następują również zmiany w fizjologii, takie jak: * zanik komórek funkcjonalnie czynnych różnych narządów i zastępowanie ich przez tkankę łączną (stłuszczenie wątroby); * przekształcenie budowy i czynności skóry prowadzące do osłabienia jej roli jako bariery ochronnej organizmu; * spadek podstawowej przemiany materii ze 100% w wieku 40 lat do ok. 80% powyżej 80 roku życia, upośledzenie czynności wątroby, spadek aktywności enzymów; * procentowy wzrost zawartości tłuszczu w organizmie, a spadek zawartości wody; * spadek przepływu nerkowego osocza ze 100% w wieku ok. 30 lat do ok. 50% powyżej 80 roku życia; zmniejsza się też przepływ krwi przez inne narządy; * obniżenie kwasowości soku żołądkowego; * zmniejszenie perystaltyki jelitowej; * zmniejszenie powierzchni całkowitej błon śluzowych przewodu pokarmowego a co za tym idzie zmniejsza się wchłanianie z jelit; * obniżenie stężenia albumin w osoczu. Zmiany te mają swoje konsekwencje kliniczne, gdyż w istotnym stopniu wpływają na farmakoterapię pacjentów geriatrycznych. Osoby starsze są bardziej wrażliwe na leki, częściej występują u nich działania niepożądane. Zmiany wzajemnych proporcji tłuszczu i wody w organizmie zmieniają parametry farmakokinetyczne leków – powodują, że leki rozpuszczalne w wodzie osiągają wyższe stężenia niż u zwykłych pacjentów, natomiast leki rozpuszczalne w tłuszczach pozostają w organizmie dłużej. Zmniejszenie poziomu albumin w osoczu powoduje silniejszą konkurencję leków o miejsca wiążące w białkach osocza, co skutkuje zwiększeniem efektu wypierania leków z połączeń z białkami. Zwiększa to ryzyko wystąpienia interakcji między lekami oraz powoduje ich cięższy przebieg. W związku z tym dawkowanie leków dla pacjentów w wieku podeszłym powinno być indywidualnie dobierane, tak aby uwzględniać aktualny stan chorego i możliwe interakcje z innymi przyjmowanymi lekami. Niektóre leki mogą być u pacjentów starszych mniej skuteczne, gdyż z wiekiem receptory (np. receptor adrenergiczny) stają się mniej wrażliwe na pobudzenie. Jednocześnie z powodu obniżenia masy poszczególnych narządów zmniejszeniu ulega też liczba receptorów. Przy tej samej dawce leku, ilość substancji czynnej przypadająca na jednostkowy receptor jest większa – łatwiej więc o względne wysycenie receptorów, co ujawniać się może efektami przedawkowania oraz wzrostem działania toksycznego. Problemy medycyny geriatrycznej wynikają nie tylko z fizjologicznych zmian jakie zachodzą w organizmie wraz z upływem lat. Istotny problemem jest również powszechna w tej grupie wiekowej polipragmazja, czyli przyjmowanie jednocześnie wielu leków. Prawidłowa opieka geriatryczna powinna uwzględniać, że pacjenci często mają trudność w zrozumieniu wskazówek lekarza i źle przyjmują ordynowane leki. Powinno się kontrolować jakie i ile leków przyjmuje pacjent.