Fork-marked lemur

rdf:langString Widłogłówka

rdf:langString Widłogłówka (Phaner) – rodzaj naczelnych ssaków z grupy Strepsirrhini i rodziny lemurkowatych. Obejmuje 4 gatunki. Jak wszystkie lemurokształtne, pochodzą z Madagaskaru, zamieszkują zachodnią, północną i wschodnią część wyspy. Pierwotnie naczelne te umieszczono w rodzaju Lemur, w 1839, później przenoszono je do rodzajów Cheirogaleus i Microcebus, w końcu zaś doczekały się osobnej nazwy rodzajowej, nadanej w 1870 przez brytyjskiego zoologa Johna Edwarda Graya. Uznawano wtedy tylko 1 gatunek, Phaner furcifer (widłogłówka dwupręga, tana), jednak trzy podgatunki opisane w 1991 podniesiono do rangi osobnych gatunków w 2001. Istnieje możliwość identyfikacji nowych gatunków, zwłaszcza na północnym wschodzie Madagaskaru. Phaner jest najsłabiej zbadany spośród wszystkich lemurów. Gatunki należące do tego rodzaju są jednymi z największych członków rodziny lemurkowatych: ich masa wynosi około 350 g. Są filogenetycznie najbardziej odrębną częścią swej rodziny, uchodząc za grupę siostrzaną reszty jej członków. Charakterystyczną cechą ich umaszczenia jest ciemna pręgą zdobiąca grzbietową stronę, uwagę zwracają też ciemne pierścienie otaczające oczy zwierzęcia, a także duże, błoniaste uszy. Samce posiadają gruczoły zapachowe ulokowane pod gardłem. Używają ich jedynie we wzajemnej pielęgnacji, nie dla oznaczania terytoriów. Zamiast tego wydają liczne odgłosy. Takie powtarzane sygnały rozbrzmiewają pod koniec nocy. Jak inni członkowie lemurkowatych, są to zwierzęta nocne, śpią za dnia w dziuplach drzew i gniazdach. Są monogamiczne, w parze dominującą rolę odgrywa samica. Uważa się, że wydają na świat tylko jedno młode co dwa lata lub nawet rzadziej. Zamieszkują różnorodne siedliska, od suchych lasów liściastych do lasów deszczowych. Poruszają się wśród gałęzi drzew na czterech łapach. Ich dieta składa się głównie z gumy i innych substancji wydzielanych przez drzewa, uzupełniają ją polując późno w nocy na niewielkie stawonogi. Trzem gatunkom zagraża wyginięcie, a czwarty uznawany jest za narażony. Liczebność ich populacji maleje z powodu niszczenia lasów. Jak wszystkie lemurokształtne, podlegają ochronie przed handlem komercyjnym przez CITES (załącznik I).