Die Feen

rdf:langString Boginki

rdf:langString Boginki (niem.: Die Feen) – opera romantyczna Richarda Wagnera. Autorem libretta jest sam kompozytor, aczkolwiek opierał się on na dramacie La donna serpente włoskiego pisarza Carlo Gozziego. Prapremiera dzieła miała miejsce w Monachium w 29 czerwca 1888. Jesienią 1832 roku wręczył dwudziestoletni Wagner tekst libretta swojej pierwszej opery Wesele (Die Hochzeit) najstarszej swej siostrze Rozalii z prośbą o opinię. Prace nad partyturą były jeszcze we wstępnej fazie. Młody Richard liczył się bardzo ze zdaniem Rozalii i gdy usłyszał, że dzieło nie zyskało aprobaty, postanowił zniszczyć manuskrypt. Miało to miejsce w Nowy Rok 1832/33. Wkrótce potem pojechał do Würzburga, gdzie przebywał jego starszy brat Albert, będący aktorem i śpiewakiem, i gdzie udało mu się uzyskać posadę chórmistrza w miejscowym teatrze. W ciągu kilku miesięcy pobytu w Würzburgu, w domu przy Kapuzinergasse powstały Boginki (Die Feen). Inspiracją była bajka włoskiego pisarza Carla Gozziego – La donna serpente. Prawdopodobnie wybór ten nie był dziełem przypadku. Wiadomo, że wuj Richarda – Adolf, podziwiał twórczość weneckiego pisarza i nawet w roku 1804 ukazało się w jego przekładzie inne z opowiadań Gozziego – Il Corvo. Dokonując niewielkich zmian w literackim pierwowzorze Wagner napisał libretto, nadając postaciom dramatu imiona pochodzenia celtyckiego, nota bene, w niektórych przypadkach te same, które nosili bohaterowie Wesela. Mniej więcej rok po zniszczeniu tamtego rękopisu kompozytor na końcu swej pierwszej kompletnej partytury operowej umieszcza napis: Finis, laudetur Deus, Richard Wagner. Teraz rozpoczęły się starania o wystawienie dzieła na scenie. Niestety, pomimo pozycji starszego brata w Würzburgu, starania te nie zakończyły się powodzeniem. Podobnie było w Lipsku, do którego autor udał się po opuszczeniu Würzburga. Wpływy i powiązania, jakimi cieszyła się rodzina Wagnera w środowisku artystycznym i wydawniczym nie doprowadziły do wystawienia Boginek. W lipcu 1834 r. kompozytor obejmuje stanowisko dyrygenta w Magdeburgu. W trzy miesiące później w liście do przyjaciela Teodora Apla skarży się, że ma już dość problemów związanych z wystawieniem opery i, jak się wydaje, wkrótce potem Wagner przestaje interesować się tą sprawą. Po latach, w grudniu 1865 r. podarował rękopis Boginek królowi Ludwikowi II. Do pierwszego wystawienia opery (o ile nie liczyć fragmentów wykonanych w Würzburgu, jeszcze w trakcie komponowania) doszło dopiero pięć lat po śmierci autora. Prapremiera miała miejsce w Operze Królewskiej w Monachium 29 czerwca 1888 r. Oceniając dziś wartość pierwszej opery Wagnera trudno zaprzeczyć, że walory literackie Boginek są dość wątłe. Jest w tym tekście sporo chaosu i niekonsekwencji, jednak trzeba podkreślić, że zarzuty owe nie dotyczą w żadnym wypadku strony muzycznej. Oczywiście są momenty, w których słychać, że młody Wagner nie całkiem jeszcze wyzwolił się od wpływu innych twórców epoki, jednak obok nich są też takie, jak aria obłąkanego Arindala z II aktu czy wspaniałe scena i aria Ady z II aktu. To już jest Wagner, którego znamy z dzieł późniejszych. Trzeba też zauważyć, może jeszcze nieśmiałe, próby stosowania motywów przewodnich. Słuchając tej zawierającej wielki ładunek emocji muzyki, możemy usłyszeć wyraźnie zapowiedź geniuszu przyszłego reformatora opery.