Descriptive notation

rdf:langString Περιγραφική σκακιστική γραφή

rdf:langString Η περιγραφική σκακιστική γραφή (ή περιγραφική σημειογραφία) είναι ένα σύστημα που χρησιμοποιήθηκε στο παρελθόν για την καταγραφή και περιγραφή των σκακιστικών παρτίδων. Σήμερα έχει ουσιαστικά εγκαταλειφθεί, καθώς όλος ο κόσμος χρησιμοποιεί την αλγεβρική σκακιστική γραφή, και μάλιστα η Διεθνής Σκακιστική Ομοσπονδία το 1981 σταμάτησε να το αναγνωρίζει επίσημα, αλλά παρουσιάζει κάποιο ενδιαφέρον γιατί είναι η συνήθης σκακιστική γραφή στα παλαιά αγγλικά βιβλία και, επιπλέον, σχετίζεται με την ορολογία που χρησιμοποιείται προφορικώς (και στα ελληνικά). Τα σύμβολα των κομματιών είναι (στα αγγλικά) K=βασιλιάς, Q=βασίλισσα, R=πύργος, B=αξιωματικός, Kt=ίππος, P=πιόνι. Πίνακα ονομάτων και συμβόλων σε μερικές γλώσσες: Η βασική διαφορά είναι ότι τα τετράγωνα της σκακιέρας δεν ονομάζονται με συντεταγμένες αλλά περιγραφικά βάσει της αρχικής παράταξης (διάγραμμα αριστερά). Έτσι η στήλες α και θ είναι οι στήλες των πύργων, οι β και η των ίππων, οι γ και ζ των αξιωματικών, η δ είναι η στήλη της βασίλισσας και η ε η στήλη του βασιλιά. Οι στήλες α,β,γ,δ είναι η πτέρυγα της βασίλισσας, ενώ οι ε,ζ,η,θ είναι η πτέρυγα του βασιλιά. Έτσι η "β" από την "η" διακρίνονται, καθώς η πρώτη είναι του ίππου της βασίλισσας, ενώ η δεύτερη είναι του ίππου του βασιλιά. Τώρα τα πιόνια για παράδειγμα καθορίζονται πρώτα από την στήλη που βρίσκονται. Έτσι το πιόνι στο γ2 είναι το πιόνι του αξιωματικού της βασίλισσας ενώ το πιόνι στο ε2 είναι το πιόνι του βασιλιά. Σε αντίθεση με την αλγεβρική γραφή που οι οριζόντιες γραμμές αριθμούνται πάντα όπως κοιτά ο λευκός στην περιγραφική γραφή αριθμούνται όπως κοιτά ο παίκτης αναφοράς (γενικά αυτός που κάνει την κίνηση). Για παράδειγμα το τετράγωνο ζ2 στην περιγραφική γραφή είναι το KB2 για τον λευκό αλλά το KB7 για τον μαύρο. Το ροκέ συμβολίζεται όπως στην αλγεβρική γραφή με Ο-Ο το μικρό και Ο-Ο-Ο το μεγάλο. Αλλά επίσης εναλλακτικά δηλώνεται και ως castle. Όταν και το μικρό και το μεγάλο ροκέ είναι δυνατά γράφονται castle (K) ή castle (Q) αντιστοίχως. Η γραφή μιας κίνησης είναι ως εξής το κομμάτι που κινείται, παύλα, το τετράγωνο που πηγαίνει. Για παράδειγμα η κίνηση ε4 από την αρχική παράταξη γράφεται P-K4, ενώ η κίνηση Ιζ3 γράφεται Kt-KB3 (η κίνηση Ιζ6 του μαύρου επίσης γράφεται Kt-KB3). Αν υποθέσουμε ότι είμαστε σε μια θέση με έναν ίππο στο ζ3 και έναν στο β1 και κάνουμε την κίνηση Ιζδ2, στην περιγραφική γραφή αυτό γράφεται KKt-Q2 Όταν ένα κομμάτι κόβει ένα αντίπαλο κομμάτι γράφεται το κομμάτι που κόβει μετά το σύμβολο "×" και μετά το κομμάτι που κόβεται. π.χ. P×P (πιόνι τρώει πιόνι) ή Kt×Kt (ίππος τρώει ίππο) πάλι αν χρειάζεται να αποσαφηνιστεί ποιο πιόνι ή ποιος ίππος, αυτό γίνεται γράφοντας για παράδειγμα BP (ή ακόμα KBP) π.χ. BP×P [το πιόνι του αξιωματικού τρώει πιόνι] αντί για P ή KKt αντί για απλώς Kt. Ένας άλλος τρόπος να δηλωθεί ότι για παράδειγμα ένας πύργος βρίσκεται στο Q1, είναι να γραφεί R(Q1) π.χ. R((Q1)-Q7 ). Με τις παρενθέσεις, επίσης, συνήθως δηλώνεται και η προαγωγή π.χ. P-R8(Q). Το σαχ δηλώνεται "ch" (από το check) π.χ. B-Kt5 ch, το εν διελεύσει δηλώνεται "e.p." π.χ. P×P e.p.. Το ματ δηλώνεται "mate". Όπως φαίνεται έχουμε ένα μικρό χάος κανόνων και δυνατοτήτων. Στην πράξη αυτό δεν είναι μεγάλο πρόβλημα και η γραφή δεν είναι ιδιαιτέρως δύσκολη στην χρήση, αλλά δεν είναι βέβαιο αν υπήρξε ποτέ κάποιο συγκεκριμένο πρότυπο (βεβαίως πριν τους υπολογιστές δεν υπήρχε σοβαρά τέτοια ανάγκη). Ωστόσο η αλγεβρική γραφή γενικά πλεονεκτεί, καθώς είναι πιο ξεκάθαρη. Στην αλγεβρική γραφή τα κεφαλαία χρησιμοποιούνται αποκλειστικά για να δηλώσουν κομμάτια, τα μικρά για να δηλώσουν στήλες, οι αριθμοί για να δηλώσουν γραμμές (οριζόντιες) και υπάρχει ένα σταθερό σύστημα συντεταγμένων. Αντιθέτως στην περιγραφική γραφή τα σύμβολα των κομματιών χρησιμοποιούνται και για την περιγραφή των θέσεων, ενώ το σύστημα συντεταγμένων είναι σε σχέση με τον παίκτη που παίζει. Επίσης η παράξενη συνήθεια να χρησιμοποιείται το "Kt" για να συμβολίσει τον ίππο (αντί του "N") δεν βοηθάει και πολύ.