Brahmavihara

rdf:langString Cztery Niezmierzoności

rdf:langString Cztery Niezmierzoności, Cztery Szlachetne Postawy, Cztery Boskie Dziedziny, Boskie Siedziby, Cztery Boskie Stany (w języku pali i sanskrycie Brahmaviharā) – sekwencja buddyjskich medytacji zalecanych przez pisma znane w języku pali jako , a w sanskrycie jako . Te stany to: 1. * Maitri: kochająca dobroć; życzenie radości i przyczyn radości dla wszystkich istot 2. * Karuna: współczucie; życzenie wolności od cierpienia i przyczyn cierpienia dla wszystkich istot 3. * Mudita: współradość; altruistyczna radość wobec radości innych istot 4. * Upeksa: bezstronność; wolność od pożądania i niechęci, a także utrzymywanie w równowadze siebie i innych istot Zarówno Maitri jak i Karuna są nadziejami na przyszłość (wiodącymi – tam gdzie to możliwe – do działania przez zrealizowanie tych nadziei), podczas gdy Mudita i Upeksa są postawami wobec wydarzeń już zrealizowanych, ale mających swoje konsekwencje w przyszłości i w przyszłych działaniach. Brahmaviharā (dosłownie: “siedziby Brahmy”) jest starożytną, czteroczęściową, buddyjską praktyką medytacyjną. Jej uprawianie (zgodnie ze słowami Buddy) ma moc, która sprawia, że praktykujący odradza się w królestwie boga Brahmy. Medytujący jest instruowany by wypromieniowywał do wszystkich stworzeń we wszystkich kierunkach następujące stany mentalne: 1. kochającą dobroć; 2. współczucie; 3. empatyczną radość; i 4. bezstronność. Ponieważ wypromieniowywanie tych czterech pozytywnych postaw odbywa się w absolutnie wszystkich kierunkach, nie pozostawiając żadnej części świata bez wpływu, znane są one pod nazwą Cztery Niezmierzoności (apramana). Mówi się, że nie jest nawet możliwym zbadać czy zmierzyć skalę ich uniwersalnego zasięgu. Praktyki Brahmaviharā są wyjaśnione w dziele Ścieżka Oczyszczenia (Visuddhimagga), napisanym w X w. n.e przez uczonego i komentatora znanego jako . Są one często praktykowane w taki sposób, że dla każdej niezmierzoności w kolejności (poza muditą dla której opuszczamy krok pierwszy) medytujący skupia się kolejno na: 1. * sobie samym (nie dotyczy mudity), 2. * dobrym przyjacielu, 3. * osobie neutralnej, 4. * "trudnej" osobie, 5. * wszystkich czterech powyższych, 6. * istotach z całego świata, 7. * istotach ze wszystkich wszechświatów. Sam Budda nigdy wprost w swych naukach nie zalecał kierowania przez medytującego tych umysłowych jakości w stronę samego siebie. Jeśli zaś chodzi o "istoty ze wszystkich wszechświatów", to buddyzm akceptuje, chociaż nie kładzie nacisku na hinduską kosmologię wielorakich wszechświatów rozciągniętych w czasie i przestrzeni. Chociaż wyraz tych idei pochodzi z buddyzmu, to idee te same w sobie nie przynależą ściśle do określonego nurtu religijnego. Na przykład ruch znany pod nazwą Sarvodaya Shramadana Movement używa opisywanych metod podczas publicznych medytacji odbywających się na Sri Lance, w których udział biorą wspólnie buddyści, hinduiści, zwolennicy islamu i chrześcijanie. Również wiersz Rudyarda Kiplinga zatytułowany If odnosi się do koncepcji Upekkha w nazywaniu Triumfu i Katastrofy oszustami i szarlatanami. Niektórzy uczeni zauważają, że wyrażenie “Brahmaviharā” może również oznaczać “mieszkanie w Brahmanie” (esencji wszystkich rzeczy), lecz ta interpretacja nie jest powszechnie akceptowana w buddyjskim kontekście. Zgodnie z buddyjskim poglądem doświadczanie świata bogów nie jest ostatecznym celem, ponieważ jest to wciąż samsara. Z powodu wspaniałości doznań (błogości) ten stan przeżywania może okazać się przyjemną pułapką. Choć z punktu widzenia człowieka można w nim pozostawać długo, to nie trwa on wiecznie i po wyczerpaniu zmagazynowanych, pozytywnych wrażeń kończy się upadkiem w niższe stany. Dlatego właśnie buddyzm przypomina o cennym ludzkim życiu, ponieważ zawiera ono takie same możliwości osiągnięcia ostatecznego celu jak doświadczanie "boskie". Z drugiej strony jest w nim więcej motywującego do praktyki dyskomfortu i mniej odciągającej od praktyki przyjemności. Jeśli jednak mimo "boskiego doświadczania" nie dajemy zwieść się wspaniałościom przeżywanych stanów i pamiętamy o niemożliwości osiągnięcia wyczerpującej satysfakcji (dukkha), nietrwałości (anitya), iluzoryczności jaźni (anatman), lub ogólnie o naturze wszelkich zjawisk (siunjata), życie takie jest okazją osiągnięcia ostatecznego celu w wyśmienitych warunkach.