Alexander Knaifel

rdf:langString Aleksandr Knajfel

rdf:langString Aleksandr Aronovitsj Knajfel (Russisch: Александр Аронович Кнайфель) (Tasjkent, 28 november 1943) is een Russisch componist en cellist. Vader Aron Iosifovitsj Knajfel en moeder Moeza Venjaminovna Sjapiro waren rond de geboortedatum van hun zoon geëvacueerd uit Leningrad, vanwege het beleg van Leningrad tijdens de Tweede Wereldoorlog. Een aanduiding van nationaliteit puur op basis van geboorteplaats in Oezbekistan is daarom niet geheel juist. Hij groeide na die oorlog op in Leningrad en studeerde daar ook. Eerst de cello bij maestro Mstislav Rostropovitsj (1961-1963) en later compositie bij Boris Arapov (1964-1967). Deze twee klassiek ingestelde docenten konden niet voorkomen, dat Knaifel zich indeelde in de groep van avant-garde-componisten, hij vond in , Edison Denisov, Alfred Schnittke, Sofia Goebaidoelina, Valentin Silvestrov, , Arvo Pärt en gelijkgestemden. In 1979 werd Knajfel getroffen door een officiële ban op zijn werk; hij had met een aantal collegae muziekfestivals in het Westen bezocht. In de praktijk viel die ban mee, maar het was (waarschijnlijk) een middel om meer vrijheid te krijgen. Zijn avant-gardistische uitingen gingen grotendeels verloren tijdens zijn omslag gedurende de jaren 90, waarin hij als Pärt het over een geheel andere boeg gooide en ingetogen, introverte en veelal religieuze getinte muziek schreef. Zijn oeuvre bestaat anno 2009 uit meer dan 80 composities, die aangeduid kunnen worden als klassieke muziek, daarnaast heeft hij voor meer dan 40 films muziek gecomponeerd. Uitvoeringen van zijn werk zijn een moeilijke aangelegenheid. Sommige werken duren vrij lang, zoals het twee uur durende Agnus Dei (1985) en het even lange Nika (1974). In het eerste werk moeten de vier musici constant van muziekinstrument wisselen; het tweede is geschreven voor zeventien contrabassen. Solaris uit 1980 is geschreven voor 35 Javaanse gongs. Zijn grootste internationale triomfen vierde hij in Amsterdam bij de uitvoeringen van zijn opera in 2001 en tijdens uitvoeringen in Stuttgart in 2005. In 2009 werd zijn muziek gespeeld tijdens een festival in het Ierse , het festival was gewijd aan sacrale minimal music met ook werk van bijvoorbeeld John Cage, Philip Glass en eerdergenoemde Pärt. Gezien zijn stijl van componeren, is het niet verbazingwekkend dat zijn muziek voornamelijk is uitgegeven door de platenlabels uit België en ECM Records uit Duitsland, die gespecialiseerd zijn in dit soort muziek.