Aeolian processes

rdf:langString Procesy eoliczne

rdf:langString Procesy eoliczne, erozja eoliczna (wiatrowa) – to określenie wszelkiej działalności wiatru na rzeźbę terenu, jedna z zewnętrznych sił rzeźbotwórczych. Warunkiem wystąpienia procesów eolicznych jest obecność w podłożu drobnoziarnistego, luźnego nie utrwalonego przez roślinność, suchego materiału mineralnego oraz osiągnięcie przez wiatr prędkości wystarczającej do jego uruchomienia i przemieszczania. W skład procesów eolicznych zalicza się: deflację, transport eoliczny i korazję oraz akumulację eoliczną. Na działalność niszczącą erozji eolicznej składają się deflacja, czyli wywiewanie zwietrzałego materiału skalnego (w wyniku tego procesu powstają m.in. , , misy deflacyjne, , ostańce deflacyjne, bruki deflacyjne), oraz korazja, czyli szlifowanie, ścieranie i żłobienie powierzchni skalnych przez piasek niesiony wiatrem (w wyniku tego procesu powstają m.in. , , jardangi, , grzyby skalne, ). Działalność akumulacyjna erozji eolicznej objawia się w mikroformach (m.in. zmarszczki eoliczne, ), mezoformach (wydmy piaszczyste) oraz makroformach (długie i szerokie wały piaszczyste – draa). Pochodzenia eolicznego są także lessy formujące ciągłe pokrywy (płaty) o zróżnicowanej miąższości i wielkości - od izolowanych wysp, poprzez całe mezoregiony (np. Płaskowyż Nałęczowski), aż po rozległe krainy (Chiński Płaskowyż Lessowy). Procesem erozji eolicznej mającym główny wpływ na działalność niszczącą i akumulacyjną jest działalność transportowa wiatru. Drobne cząstki skalne (piasek) mogą być przez wiatr poruszane, przesuwane, toczone, podrzucane i unoszone. W wyniku tego poruszania zaokrągleniu ulegają ziarna piasku, wywiewany wiatrem piasek może szlifować i ścierać powierzchnie skalne, by w końcu zostać zakumulowanym. Procesy eoliczne są jednymi z najbardziej powszechnych . Największe natężenie występowania procesów eolicznych ma miejsce na obszarach pustynnych i półpustynnych. W innych strefach klimatycznych występują głównie na wybrzeżach morskich oraz na polach poza okresem wegetacyjnym. W wyniku tych procesów powstają nowe formy terenu, jak wydmy (akumulacja eoliczna), grzyby skalne (korazja), czy pokrywy lessowe powstałe przez transport i późniejszą akumulację pyłu pustynnego z pustyń na obszary pozapustynne.